شماره تعدادشرح توضيحات - تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ نسخه متنی

شماره تعدادشرح توضيحات

1689طاقها

2232ستون هاى مستدير

3474ستون هاى محيط به ديوار

45رواق ها يا ايوان هاى شمالىدرانتهاى مسجدميان دو صحن

53رواق ها يا ايوان هاى ميانى

63رواق ها يا ايوان هاى شرقى

73رواق ها يا ايوان هاى غربى

شماره تعدادشرحتوضيحات

82صحن هاى مسجددو فضاى باز در مسجد

944پنجره ه

109دره

112مئذنه هادر شمال مسجد

1270 مترارتفاع هر مئذنه

1317 مترعمق پى هر مئذنه

145 مترعمق پى هاى ديوارها و ستونه

15128 مترطول ديوار شرقى

16128 مترطول ديوار غربى

1790 مترطول ديوار شمالى

* توجه به بناى جنوبى مسجد شريف نبوى

از آغاز روى كار آمدن دولت سعودى تا كنون ترميمات و اصلاحاتِ بناى جنوبى (جانب قبله) مسجد شريف نبوى متوقف نشده است. امر باز سازى و ترميم را بر عهده مهندسان چيره دست گذاشته اند و از اين توجهات و اهتمامات، موارد زير است:

1 ـ محافظت ديوار قبله و تجديد كتيبه هاى قرآنى و نامهاى رسول الله(صلى الله عليه وآله) به آب طلا، تا مگر رونق و جمالنخستين را باز يابند.

2 ـ محافظت گنبدها و تزيينات داخل و تعمير و پوشش دادن آن ها از خارج، هر وقت كه اين امر ضرورت يابد.

3 ـ رنگ آميزى به رنگ سرخ، سپس سفيد در سال 1413 هـ . تا با رنگ عمارت سعودى هماهنگ شود.

4 ـ واگذار كردن نظافت آن به يك شركت سعودى كه در اين كار تخصص دارد; مانند ديگر مساجد.

5 ـ افزودن بر قنديل ها و چلچراغ هاى فلزىِ آب طلا داده در حجم هاى مختلف.

6 ـ فرش كردن آن با فرش هاى فاخر و گرانبها.

7 ـ ساختن خزانه هاى قرآن از آلمينيومِ زرد، به اندازه هاى گوناگون.

8 ـ زياد كردن آب زمزم براى حجاج و زوار مسجد مصطفى(صلى الله عليه وآله).

9 ـ مجهز ساختن آن به آلات تصوير براى پخش مراسم مذهبى در همه اعياد و ماه رمضان المبارك و پخش نماز مغرب در هر روز.

10 ـ تأسيس يك ايستگاه راديو به زبان عربى وانگليسى در ماه رمضان.

11 ـ نصب بادبزن هاى سقفى و ديوارى براى راحت نمازگزاران.

12 ـ گسترش دادن شبكه سرد سازى، هر قدركه بنا توسعه داده شود.


13 ـ ارتباط باشبكه هشدارآتش سوزى، اگر ـ خداى نكرده ـ حريق رخ دهد.

14 ـ ايجاد مركز پليس در تمام روز و شب براى حفاظت از امنيت مسجد شريف نبوى.

15 ـ ايجاد وزارت شؤون اسلامى و اوقاف و تبليغ و ارشاد.

* توسعه سعودى در وهله دوم، در عهد ملك فيصل در سال 1395 هـ .

شمار حاجيان و زائران حرم رسول خد(صلى الله عليه وآله) در فزونى بود، ضرورت ايجاب مى كرد كه بر مساحت مسجد شريف نبوى هم افزوده شود. پس ملك فيصل دستور توسعه تازه داد و 35000 متر مربع به زمين مسجد افزوده شد.

ولى در خود مسجد تغييرى داده نشد بلكه اين مساحت افزوده، مصلاّيى بود بزرگ با سايبانهايى به همان شمار كه درون مسجد به نماز مى ايستادند. در خارج مسجد هم مى توانستند به نماز بايستند.

ص197

بناى مجيدى از شمال

بار ديگر 5550 متر مربع ديگر افزوده شد و در آنجا نيز سايبانهايى بر پاى شد. بدين گونه نمازگزاران بسيارى را در بر گرفت.

ص198

سايه بانهاى موقتى در غرب مسجد النبى در توسعه ملك فيصل

* توسعه در وهله سوم در عهد ملك خالد بن عبدالعزيز

در عهد ملك خالد توسعه سوم آغاز شد و مقدار 43000 متر مربع سايبان به زمين خارج مسجد در افزودند ولى ساختمان مسجد را در برنگرفت.

اين توسعه بازار پارچه فروشان را، كه در 18 رجب سال 1397 آتش در آن افتاد و در جنوب غربى مسجد شريف نبوى بود، شامل شد.

آن منطقه به كلى از مردم خالى شد و صاحبان خانه و مستغلات ملك خود را تعويض كردند و زمين پس از هموار شدن به زمين مسجد شريف نبوى ضميمه شد.

توسعه تا خيابان العينيه و مواضع وضو رو به روى مسجد از جانب غربى گسترده شد.

همه خانه ها و خيابان هايى كه در اين جهت بود، از جنوب تا شمال تا شارع الساحه و از ديوار غربى حرم تا المناخه جزء مسجد شد.

از اين قسمت بخشى به محل توقف خودروها اختصاص يافت و بخش ديگر را سرپوشيدند و با چراغ هاى پرنور همچنين بادبزنها و بلندگوهاى مجهّز ساختند; بدين گونه مسجد شريف نبوى(صلى الله عليه وآله) براى زائران مسجد الرسول، از هر حيث آماده شد.

سايه بانهاى موقت ديگر از سمت ديگر

فصل ششم



مسجد شريف نبوى

در عهد ملك فهد

* مقدمه

پس از آنكه در 21 شعبان سال 1402 هـ . ملك فهد زمام امور مملكت سعودى را به دست گرفت. سايبان هاىموقتى را، كه در ناحيه غربى مسجد شريف نبوى بر پا شده بود، كافى ندانست; زيرا آن ها نمى توانستند چنانكـه بايد همه زوار و نمازگـزاران را از گرمـاى آفتاب و سرماى زمستان حفظ نمايند.

در سفرى كه در ماه محرم سال 1403 هـ . به مدينه نمود، دستورى صادر كرد كه بايد مساحت حرم شريف نبوى ده ها برابر آنچه هست بزرگتر شود و براى اين كار همه امكانات را مهيّا نمود تا مسجد به صورت وسيعترين و زيباترين مساجد عالم درآيد. از اين رو نقشه هاى تفصيلى رنگين تهيه كرد كه اساس تغيير و تنظيم و تعمير مسجد بود. مهندسان و متخصصان براى اجراى فرمان، به كشيدن نقشه ها به صورت منظم و سريع پرداختند. آنگاه يك

ص204

مسجد النبى پيش از آخرين توسعه، كه در شرق و غرب آن سايه بانهاى موقّت ديده مى شود.

كميسيون در سطح وزارت، به رياست خود و نيابت امير عبدالمجيد بن عبدالعزيز امير منطقه مدينه منوره، تشكيل داد و كـار هـر روز و بـدون درنگ آغاز شد و علاوه بر مسجد شريف نبوى، ديگر مساجد مدينه منوره نيز از نظر دور نگه داشته نشد; از جمله مسجد قُبا، و مسجد جمعه و مسجد قبلتين و مسجد ميقات و غير آن از مساجد تاريخى ]بجز مساجد سبعه[ مشمول توسعه و آبادانى شدند.

در تمام مدتى كه كار تعمير وترميم پيش مى رفت، نه در شب نمازتعطيل شد و نه در روز. امروز مسجد شريف نبوى به زيباترين و شكوهمندترين صورت خود در تمام طول تاريخ جلوه مى كند.

ص205

ازدحام در مسجد النبى پيش از آخرين توسعه

شروع و چگونگى توسعه جديد

در روز جمعه، نهم ماه صفر 1405 هـ . بعد از نماز جمعه، اولين سنگ بناى توسعه جديد مسجد بر نهاده شد، و از لوح يادبودى كه در جانب غربى روزن ابوبكر نصب شده بود، پرده بردارى گرديد و اين نشانِ اجازت به اجراى نقشه بود. براى آنكه كار بهتر پيش رود كميسيونى به رياست امير عبدالمجيدبن عبدالعزيز، امير منطقه مدينه منوره تشكيل، و اجراى اين برنامه هم بر عهده مؤسسه بن لادن واگذار شد. رييس اين مؤسسه شيخ بكر محمد بن لادن بود. او در روز شنبه 17 محرم سال 1406 هـ . برنامه راتنفيذكرد. از اين قرار:

توسعه و ترميم ملك فهد عبارت است از احداث بناى جديدى در كنار مسجد كه از شمال و غرب و شرق متصل و محيط به آن بود به مساحت 82000 متر مربع كه براى 137000 نمازگزار جاى داشت و مساحت مسجد پيش از توسعه ـ چنانكه گفتيم ـ 16327 متر مربع بود; بدين گونه مساحت اجمالى مسجد بعد از توسعه 98500 متر مربع شد كه براى 167000 نمازگزار جاى داشت.

استفاده از پشت بام توسعه براى نماز، بعد از فرش كردن آن با مرمر كه مقدار 67000 متر مربع شد و گنجايش 90000 نمازگزار را دارد. بنابراين گنجايش مسجد شريف نبوى بعد از توسعه به 257000 نفر رسيد. و مساحت تقريبى آن به 165500 متر مربع رسيد.

اما فضاهايى كه محيط بر مسجد شريف نبوى بود مساحتشان 235000 متر مربع است. زمينش به مرمر و گرانيت در اشكال هندسى زيبا به شيوه اسلامى و رنگ هاى مختلف زيبا پوشيده شده است و بخش بزرگى از آن را سايبان هايى است كه به طور خودكار باز و بسته مى شوند تا بر نمازگزاران هنگام نماز سايه افكنند.

ص207