معارف اسلامی جلد 2

مؤمنان دل در گرو ارتباط معنوى با امامان دارند و به ايشان توسّل مى جويند و خود را مشمول هدايت هاى آنان مى كنند.

اين مقام، همان مرتبه ولايت باطنى امام است كه بر اساس آن جدا از دستورالعمل هايى كه از اين بزرگان صادر شده است و هدايت عموم مؤمنان را برعهده دارند، به طور خاص چراغ راه مؤمنان مى شوند; عقده هاى آنان را مى گشايند و آنها را از تنگنا بيرون مى آورند.

اين همان منصب خلافت كبرا است. امام در اين جا نمايانگر اوصاف و اسماى الهى است و خليفه و نماينده خدا بر روى زمين و واسطه ميان خدا و مردم است. او همان انسان كامل است كه راهنما و رهبر حقيقى انسان ها بر روى زمين است.

امامت درجه و مرتبه سومى دارد كه اوج مفهوم امامت است و كتاب هاى شيعه پر است از اين مطلب ... اين مسأله، مسأله انسان كامل و به تعبير ديگر حجّت زمان است. عرفا و متصوفه روى اين مطلب خيلى تأكيد دارد. مولوى مى گويد: «پس به هر دورى ولىّ اى قايم است». در هر دوره اى يك انسان كامل كه حامل معنويت كلّى انسانيت است، وجود دارد. هيچ عصر و زمانى از يك ولىّ كامل كه آنها گاهى از او تعبير به قطب مى كنند، خالى نيست... .

مسأله ولايت در شيعه معمولا به آن معناى خيلى به اصطلاح غليظش مطرح است; به معنى حجت زمان كه هيچ زمانى خالى از حجت نيست:« ولَولا الحجةُ لَساخت الارضُ باهلها; يعنى هيچ وقت نبوده و نخواهد بود كه زمين از يك انسان كامل خالى باشد» و براى آن انسان كامل، مقامات و درجات زيادى قائلند و ما در اغلب زيارت ها كه مى خوانيم به چنين ولايت و امامتى اقرار و اعتراف مى كنيم; يعنى معتقديم كه امام داراى چنين روح كلى است. (1)

1. مرتضى مطهرى، امامت و رهبرى ، ص 56.