لطفا منتظر باشید ...
پيشينه نظريه امام غايب
توجه به تاريخ تحول امامت، به خوبى آشكار مى كند كه نظريه امام غايب، ريشه در منابع دينى و اعتقادى شيعيان دارد و چنين امرى از پيش در جامعه اسلامى پيش بينى شده بود. اين مسأله از زمان پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مطرح بوده و منشأ آن رواياتى است كه آن حضرت، بشارت تولد فرزندى را از سلاله خود داده بود كه از ديده ها پنهان خواهد شد. (1) هر يك از امامان نيز در گفتارهاى جداگانه به وجود امام غايب اشاره كرده اند. (2) در شعر برخى از شاعران نيز به وقوع غيبت، اشارات روشنى است. (3) از همه جالب تر نگارش كتاب هايى است كه پيش از وقوع غيبت، به طور خاص به مسأله غيبت امام پرداخته اند. (4) طبرسى عالم و مفسر بزرگ شيعى مى نويسد:اخبار غيبت ولى عصر(عج) قبل از تولد خود آن حضرت و پدر و جدّ وى صادر شده است و محدثان شيعه نيز آنها را در مجموعه هاى روايى و كتاب هايى كه در عصر امام باقر و امام صادق ـ عليهماالسلام ـ تأليف شده، گرد آورده اند. يكى از آنها محدث معروف حسن بن محبوب است كه حدود صد سال قبل از زمان غيبت، در كتاب خود اَخبار مربوط به غيبت را گردآورده است. از جمله آنها اين حديث است: «ابوبصير مى گويد: به امام صادق ـ عليه السلام ـ عرض كردم: امام باقر ـ عليه السلام ـ مى فرمودند: قائم آل محمد دو غيبت دارد: يكى طولانى و ديگرى كوتاه. امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: آرى; يكى از آن دو غيبت، از ديگرى طولانى تر مى شود.» (5) اين مسأله، اختصاص به شيعيان نداشت و در كانون عقايد همه مسلمانان قرار گرفته بود; زيرا روايات بسيارى از پيامبر(صلى الله عليه وآله) بر آن صحه مى گذاشت. طبيعى است عالمان شيعى كه مفسر و مدافع نظريه امامت بودند، خود را موظف مى ديدند كه به سؤالات و شبهاتى كه از همان زمان نسبت به نظريه امامِ غايب مطرح مى شد، پاسخ گويند. از اين رو، از همان ابتداى غيبت صغرا اين1. رك: شيخ صدوق، اكمال الدين و اتمام النّعمة ، ص 286 .2. همان ، ص 288 به بعد.3. در اشعار شاعران معروفى مانند حميرى كه در عصر امام صادق (عليه السلام) مى زيست، به مسأله غيبت اشاره شده است. (رك: همان ، ص 34 و 35 ) 4. همان ، ص 81 .5. طبرسى، اعلام الورى ، ص 416. به نقل از ابراهيم امينى، نور مهدى (مجموعه مقالات)، ص 81 ـ 82 .
