معارف اسلامی جلد 2

آيا كسى كه آسمان ها و زمين را آفريده، توانا نيست كه [ باز ] مانند آنها را بيافريند؟ آرى او است آفريننده دانا. (1) مگر ملاحظه نكرده ايد كه چگونه خدا هفت آسمان را تودرتو آفريده است. (2) نگاهى اجمالى به كثرت استعمال مشتقات كلماتى مانند فقه، علم، تدبر و تفكّر در قرآن كريم كه به دانايى و خردورزى اشاره دارند، گوياى اهميّت علم در نگرش قرآنى است.

تفكر كن تو در خلق سماوات كه تا ممدوح حق گردى در آيات خداوند در آيات بسيارى، تبيينِ آياتِ تكوينى و تشريعى را براى انديشيدن انسان دانسته است: «اين گونه، خداوند آيات [ خود ] را براى شما روشن مى گرداند، باشد كه شما بينديشيد». (3) و از اين كه آدمى نمى تواند تفاوت دانا و نادان را دريابد اظهار تعجب مى كند: «بگو: آيا نابينا و بينا يكسان است؟ آيا تفكر نمى كنيد»؟ (4) و با استفهام انكارى بر نابرابرى عالم و جاهل صحه مى گذارد: «بگو: آيا كسانى كه مى دانند و كسانى كه نمى دانند يكسانند»؟ (5) حكيم بزرگ اسلام، ابن سينا در رساله «معراجيه» روايتى را از پيامبر گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله) نقل مى كند كه گوياى ارج والاى تفكّر در نگرش دينى است.

اى على! در مسابقه تقرب به خداوند، اگر بر مركب علم و دانايى و انديشه سوار شوى از هر كس ديگرى، حتى آنان كه با نماز و روزه به سوى خدا مى شتابند، پيشى مى گيرى و به قرب خداوند نايل مى شوى.