لطفا منتظر باشید ...
2. اعجاز لفظى
قرآن، در اوج فصاحت و بلاغت است; يعنى به اعتراف سخن شناسان بزرگ، معانى مقصود را در عباراتى زيبا و رسا بيان مى كند. اعراب آن روز كه آيه هاى قرآن را مى شنيدند، با ظرايف ادبى و اسلوب هاى بيان آشنايى داشتند. نزول قرآن با چنان فصاحت و بلاغتى در ميان مردمى كه خود را خداوند سخن مى دانستند، بسيار مبارزه جويانه بود و مى توان حدس زد كه چه طوفانى در محافل ادبى آن روز برانگيخته است. آنان هرچه كردند نتوانستند احساس قلبى خود را نسبت به زيبايى قرآن مخفى نگه دارند و بسيارى اوقاتْ پنهان از چشم همديگر به تلاوت آيات قرآن گوش و دل مى سپردند.سخنگويان و شاعران جاهليت كه به حق گوى سبقت را در فصاحت و بلاغت از پيشينيان و حتى از اديبان اعصار پس از خود ربوده اند و سخن آنان قاعده فصاحت و بلاغت است، چنان در مقابل زيبايى سحرآميز قرآن، درمانده بودند كه چاره اى جز وارد كردن تهمت سِحْر به پيامبر نداشتند و او را ساحرى چيره دست ناميدند كه چشم و دل مردمان را خيره مى كند و قلب آنان را مى رُبايد.قرآن، اسلوب بيانى خاصى دارد كه نه شعر است و نه نثر معمولى بخشى از فصاحت و بلاغت آن در زيبايى تعبيرها و به كارگيرى مَثَل ها است. زيبايى شعر در گرو خيال پردازى آن است كه معمولا هر چه از واقعيت دورتر باشد، به ذائقه آدمى شيرين تر مى آيد. اما قرآن از هرگونه خيال پردازى و تشبيه هاى مبالغه آميزِ رايج در شعر خالى است; با اين همه زيبايى آن مسحوركننده است. چگونه مى شود هم آراسته سخن گفت و هم از هر تشبيه و صحنه آرايى خيالى پرهيز كرد؟ كدامين بشر مى تواند بدون تصرف در قوه خيال آدمى، چنين زيبايى را در كلام خود بيافريند؟ ما به همه رموز فصاحت و بلاغت قرآن واقف نيستيم، اما زيبايى آن را احساس مى كنيم. وقتى كلام امام على(عليه السلام) را كه خود فرمانرواى سخن است، (5) و سخنان او نهجِ بلاغت است، با آيه اى از قرآن مى سنجيم، زيبايى آن آيه در ميان كلمات حضرت على(عليه السلام) نيز چون نگين در انگشترى مى درخشد.زيبايى قرآن در فصاحت و بلاغت الفاظش محصور نيست، بلكه آهنگ دلنشين اصوات آن نيز جلوه اى از اعجاز آن است. قرآن اصولا به صورت شفاهى نازل شده است; يعنى از جنس اصوات است كه بعدها به صورت كتاب درآمده است. به همين جهت در صوت آن هماوايى شگفتى وجود دارد و تلاوت آن بسى دل ربا است.1. سوره اعراف، آيه 158.2. شايد مجنون، يعنى كسى كه با اجنّه ارتباط دارد. اعراب باور داشتند كه اجنّه مى توانند به آدمى تعليم دهند و قرآن را هم از اين دست مى دانستند.3. سوره بقره، آيه 23. ترجمه ديگر آيه بدين قرار است: «و اگر در آنچه بر بنده خود نازل كرده ايم شك داريد، پس [ اگر راست مى گوييد ] سوره اى مانند آن بياوريد، و گواهان خود را [ غيرخدا ] فراخوانيد.» رك: ترجمه فولادوند.4. سوره اسراء، آيه 88 .5. انّا لأَمراءُ الكلام . ( نهج البلاغه ، صبحى صالح، خطبه 233، ص 354)
