جايگاه خليفه در نگاه اهل سنت - معارف اسلامی جلد 2

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

معارف اسلامی - جلد 2

محمد سعیدی مهر، امیر دیوانی، علیرضا امینی، محسن جوادی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

بنابراين اهل سنت، هم به لحاظ منشأ مشروعيت و شيوه به قدرت رسيدن خليفه و هم به لحاظ شرايط و اوصاف او، قائل به تسامحند. همان طور كه ملاحظه شد، صرفاً انتخاب در معناى مصطلح آن ـ كه مبتنى بر آراى تعداد قابل توجهى از افراد جامعه باشد ـ مبدأ مشروعيت براى قدرت حاكم نيست و به لحاظ اوصاف، نحوه عملكرد و رفتار ظالمانه و خروج از حريم عدالت نيز مبدأ سلب مشروعيت نمى باشد.

جايگاه خليفه در نگاه اهل سنت

خلافت از نگاه اهل سنت مقام اجرا و رياست و حكومت است و صرفاً شأنى جزمقامِ حكومتى ندارد. (1) خليفه از مقام و منزلت قدسى برخوردار نيست و از آن جا كه حكومت يك وظيفه مردمى است و همه امور حكومت، از مبدأ تكوّن تا رفتار و عملكرد آن از حوزه فقه پا بيرون نمى گذارد، امامت، جزء فروع و نه اصول دين قرار گرفته است.

اهل تسنن ... امامت را به شكل ديگرى قائلند; ولى به آن شكلى كه قائل هستند از نظر آنها جزء اصول دين نيست، بلكه جزء فروع دين است. (2) در پاره اى از كتاب هاى كلامى اهل سنت، مسأله امامت مورد بحث قرار گرفته است; اما تصريح كرده اند كه جايگاه حكومت و حاكميت جز فقه نيست.

به نظر ما امامت از فروع دين است و براى پيروى از پيشينيان خود، آن را در مباحث علم كلام آورده ايم. (3) وقتى گفته شود مقام خلافت و امامت، امرى است در حوزه عملِ مردم، خلافت چهره اى زمينى پيدا مى كند و در دايره افعال انسان ها مى گنجد. در مقابل، وقتى خلافت و امامت را منصبى خدايى دانستيم، جايگاه آن در علم كلام خواهد بود. افزون بر آن، اهميتِ جايگاه امام و امامت و هم رديفى آن با پيامبرى، به اين مسأله چنان اهميتى مى دهد كه در شمار اصول دين، در علم كلام از آن بحث مى شود.

1. رك: باقلانى، التمهيد ، ص 184 ـ 185; عبدالقاهر بغدادى، اصول الدين ، ص 271; ماوردى، الاحكام السلطانيه ، ص 18; ابن حزم اندلسى، الفصل ، ج 4، ص 87 ـ 88; ايجى، المواقف ، ص 399.

2. مرتضى مطهرى، امامت و رهبرى ، ص 45.

3. قاضى عضدالدين ايجى، المواقف ، ص 395.

/ 147