معارف اسلامی جلد 2

من هنگامى كه وحى بر او(صلى الله عليه وآله) فرود آمد، آواى شيطان را شنيدم. گفتم: «اى فرستاده خدا، اين آوا چيست؟» گفت: «اين شيطان است كه از آن كه او را بپرستند نوميد و نگران است. تو مى شنوى آنچه را من مى شنوم و مى بينى آنچه را من مى بينم; جز آن كه تو پيامبر نيستى هرچند كه وزير منى و رهرو بهترين راهى.» (1) خداوند در طول ولايت خود و ولايت پيامبر اكرم، مردم را به اطاعت از «اولى الامر» فرا مى خواند: «اطيعوا الله واطيعوا الرسول واولى الامر منكم» (2) بنابراين بعد از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) بايد كسانى باشند كه مانند وى از منصب ولايت برخوردار باشند و مردم نيز اطاعتِ آنان را گردن نهند.

از طرفى نمى توان گفت اولى الامر همه آنهايى هستند كه عملا و در خارج، اين منصب را بر عهده دارند; زيرا نمى توان پذيرفت خداوند به مردم دستور داده است كه از همه كسانى كه مدّعى ولايتند، اطاعت كنند. بنابراين اولى الامر كسانى هستند كه حقِ حاكميت دارند و از طرف دين و شريعت بر اين ولايت گماشته شده اند. از اين رو مسلمانان بايد به دنبال شناسايى اولى الامر باشند; كسانى كه خداوند به آنان اذنِ فرمانروايى بر مردم را داده است.

همان طور كه برترى علمى و عملى امامان معصوم، براى شناسايى آنها به عنوان مركز و مدار ولايت بر تدبير امور مؤمنان كافى است، آياتِ قرآنى و سنّت نبوى نيز ما را به اين حقيقت رهنمون است. در آيه ولايت آمده است: «انّما وليُّكم الله و رسولُه والذين امنوا الذين يقيمون الصلاة ويؤتون الزكاة وهم راكعون; همانا ولىّ و سرپرست مسلمانان بعد از خدا و پيامبر، همان مؤمنى است كه در حال نماز، صدقه پرداخت.» اين رفتار به اذعان و شهادت منابع روايى و تفسيرى شيعه و سنى، از امام على(عليه السلام)سرزده است. (3) پيامبر گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله) نيز بارها بر اين جايگاه، يعنى امامت حضرت على(عليه السلام)تصريح كرده و او را خليفه و وصى خود معرفى فرموده اند. (4)

1. نهج البلاغه ، خطبه 192.

2. سوره نساء، آيه 59 .

3. علامه سيد شرف الدين، المراجعات ، نامه ش 40.

4. در حديث معروف به «حديث دار» كه در كتب روايى و تاريخى اهل سنّت نيز آمده است، پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) مى فرمايند: .. إنّ هذا اخى و وصيّى وخليفتى من بعدى فاسمعوا اللّه واطيعوا ... .» رك: تاريخ طبرى ، ج 2، ص 319 ـ 321; الكامل فى التاريخ ، ج 2، ص 62; شرح نهج البلاغه ، ابن ابى الحديد، ج 13، ص 22 و 244; كنزالعمال ، ج 15، ص 115. مرحوم علامه سيد شرف الدين مؤلف كتاب ارزشمند مراجعات ، احاديث بسيارى از پيامبر اكرم در باره امام على (عليه السلام) جمع آورى كرده اند.