پيشگفتار
سال 1379 هجرى شمسى دوبار شاهد عيد ولايت، «عيد غدير خم» بود: يكى در ششم فروردين و ديگرى در بيست و چهارم اسفند. از اين رو رهبر عزيز انقلاب دست به ابتكارى تحول آفرين و بركت گستر زد و اين سال را سال امام على (عليه السلام) اعلام كرد. ضرورت شناخت بيشتر و الگوپذيرى از آن امام بزرگوار سبب شد معظم له سال 1380 را نيز سال رفتار علوى بنامد.
پويندگان راه ولايت از اين اشارت، سخت به تكاپو افتدند تا از بركهى ولايت، جام هدايت برگيرند و رهنمودهاى رهايى بخش و سعادت آفرين آن امام همام را رهتوشهى راه كمال و سعادت و دستمايهى صعود به قلهى حق و سرمايهى معنويت قرار دهند. انديشههاى ناب آن حضرت و بخشى از آن در قالب كتاب بزرگ نهج البلاغه كه به تعبير امام راحل بزرگترين كتاب پس از قرآن است، به عنوان منشور ولايت، هدايت و سعادت،كانون توجه مراكز دينى،علمى و پژوهشى قرار گرفت.
كانون انديشهى جوان كه توجه جدى به معارف و آموزههاى علوى و دستيابى به گنجينههاى معنوى آن را به عنوان اصلىترين هدف خود مىشناسد بر آن شد تا در پاسخ به نداى رهبر عزيزمان، راه دستيابى به زلال كلام علوى (عليه السلام) را فرا روى نسل نوخاسته و جوان ايران اسلامى قرار دهد و در راستاى تغذيهى فكرى و ارتقاى دينى و معنوى آنان چهل موضوع را از چشم انداز امام على (عليه السلام) در چهل دفتر فراهم آورد. نام اين مجموعه «از چشمانداز امام على (عليه السلام)» است و چهل موضوع را از منظر آن حضرت ترسيم مىكند.
در تدوين اين مجموعه به مخاطبان اصلى آن يعنى جوانان 19 تا 24 ساله و ويژگىهاى متنوع آن چون گرايشهاى سياسى، مقتضيات سنى و روح عطشناك آنها نسبت به مسائل معنوى و... توجه خاص شده است. از اين رو پديد آوردن آثارى در خور و مناسب براى اينان، از حساسيت و پيچيدگى خاصى برخوردار است. در اين سلسله دفاتر كوشش بر آن است كه:
1. در هر دفتر به تنهايى بحث مستقلى مطرح و به پرسش و شبههاى اساسى پاسخ داده شود.
2. مفاهيم و اصطلاحات كليدى در آغاز هر دفتر به زبان ساده تبيين و تشريح شود.
3. به سلائق و علايق و حساسيتهاى نسل نو توجه كافى مبذول گردد.
4. از نثرى روان، جذاب و جوان پسند برخوردار باشد.
اينك با عناوين دفاتر چهل گانه آشنا مىشويم؛
1. روايت دريا
2. شرحه شرحه
3. امام على (عليه السلام) و هنر
4. حقوق متقابل مردم و حكومت
5. حرفهاى فيروزهاى
6. برادرى داشتم كه...
7. اوصاف عارفان
8. جوان
9. نياز به دين
10. آسيبشناسى حكومت دينى
11. مخالفان سياسى
12. قاسطين، مارقين و ناكثين
13. نظارت بر دولت
14. تصميمهاى بزرگ جوانى
15. اعتدال
16. اقليتهاى دينى
17. ريزشها و رويشها
18. سياست
19. رهبر و رهبرى
20. خودى و غير خودى
21. اصلاحات
22. اصول گرايى
23. رابطهى هستها و بايدها
24. خردورزى
25. پرستش
26. مرگ
27. اصول مديريت و وظايف مديران
28. دوستى
29. آزادى سياسى
30. اخلاق كارگزاران
31. امنيت اقتصادى
32. كار و توليد
33. زمينهها و موانع تحقق عدالت اقتصادى
34. پلوراليزم دينى و سياسى
35. حكومت و مشروعيت
36. شهيد و شهادت
37. آيين كشوردارى
38. چالشهاى دين
39. اخلاق سياسى
40. علم و عالم
اكنون هفتمين دفتر اين سلسله، كه هم اكنون پيش روى شماست، به همّت محقق محترم جناب حجت الاسلام و المسلمين آقاى صادق محمودى بر آستان مقدس امير مؤمنان و مولاى موحدان سر نهاده است.
ضمن تشكر از زحمات محقق گرانقدرِ اين اثر، آگاهى از نظرات اصلاحى شما را مغتنم مىدانيم.
كانون انديشهى جوان
مقدمه
مقصود اين نوشتار، بر شمردن ويژگيهاى عارف در آموزههاى امام على (عليه السلام) و توضيح كوتاهى دربارة آن است. آن چه در اين نوشته ميآيد، با آن چه در عرفان اصطلاحى آمده، يكسان نيست؛ گر چه تا حد امكان سعى شده است در گزينش و توضيح ويژگيها به مباحثى كه در عرفان مصطلح ذكر شده نيز عنايت شود، و احاديث حضرت با مطالب عارفان مقايسه شود.
از آن جا كه واژة عارف و عرفان، كمتر در سخنان معصومين (عليهم السلام) آمده است، از اين رو، ملاك گزينش اوصاف، دو چيز بوده است: يكى اين كه حضرت با صراحت، صفتى را براى عارف ذكر كرده باشد و دوم آن كه ويژگيهايى كه عارفان ذكر كردهاند، قريب المضمون با احاديث آن حضرت باشد.