661 - روايت خلق آدم به صورت او در مكتب اهل البيت عليهم السلام: - صفات خداوند جلیل در دو مکتب نسخه متنی

661 - روايت خلق آدم به صورت او در مكتب اهل البيت عليهم السلام:

امامان اهل البيت عليهم السلام حقيقت روايت ابوهريره در خلق آدم بر صورت او را بدين گونه كشف و بيان فرموده اند:

حسين بن خالد گويد: به امام رضا (عليه السلام)عرض كردم: اى فرزند رسول خدا! مردم روايت مىكنند كه رسول خدا صلّى الله عليه وآله فرمود: خداوند آدم را به صورت خود آفريده است. امام (عليه السلام)فرمود: خدا آنها را بكشد كه اول اين حديث را حذف كرده اند. حقيقت آن است كه رسول خدا صلّى الله عليه وآله از كنار دو نفر كه يكديگر را دشنام مىدادند عبور كردند و شنيدند كه يكى از آنها به ديگرى مىگويد: خداوند چهره تو و چهره هر كه شبيه توست را زشت گرداند. آن حضرت به او فرمود: اى بنده خدا! اين را به برادرت مگو، زيرا خداوند عزوجل آدم را به صورت او آفريده است. (35)

در روايت ديگرى - نزديك به روايت اول - از ابوالورد بن ثمامه از امام على (عليه السلام)گويد:

پيامبر صلّى الله عليه وآله شنيد كه مردى به مرد ديگرى گفت: خداوند چهره تو و چهره هر كه شبيه توست را زشت گرداند. آن حضرت به او فرمود: دست بردار و اين سخن را مگو كه خداوند عزوجل آدم را به صورت او آفريده است. (36)

و در روايت ديگرى گويد: به امام ابوالحسن موساى كاظم (عليه السلام)نامه نوشتم و از او درباره جسم و صورت خدا پرسيدم. آن حضرت در پاسخم نوشت:

سبحان من ليس كمثله شى ء لا جسم و لا صوره.

منزه است خدايى كه هيچ چيزى همانند او نيست. نه جسم است و نه صورت. (37)

در بررسى اين حديث موارد ذيل آشكار مىگردد:

نخست: حذف ابتداى حديث:

در روايتى كه از ابوهريره آورديم، ابتداى حديث رسول خدا صلّى الله عليه وآله حذف شده بود. يعنى اين عبارت كه: پيامبر صلّى الله عليه وآله ديد و دو نفر همديگر را دشنام مىدهند و يكى به ديگرى مىگويد: خداوند روى تو و روى هر كه شبيه توست را زشت گرداند، و به او فرمود: اين را به برادرت مگو اينها همه حذف شده بود!

ابتداى اين حديث بسيار مهم حذف شده بود و تنها بخش پايانى حديث كه مىگفت: ان الله خلق آدم على صورته باقى مانده بود. و با اين حذف چنين توهم مىشود كه ضمير ها در كلمه صورته به خداوند باز مىگردد، و شنونده چنين تصور مىكند كه پيامبر فرموده: خداوند آدم را به صورت خود، يعنى به صورت خدا آفريده است.

دوم: دو اضافه در حديث ابوهريره:

الف - در ابتداى حديث دوم از رسول خدا صلّى الله عليه وآله آمده بود كه: هر كس با برادر خود نزاع مىكند بايد كه از زدن بر چهره او اجتناب نمايد اين عبارت تحريف ديگرى از بخش حذف شده ابتداى حديثى بود كه به آن اشاره كرديم.

ب - در پايان روايت اول از رسول خدا صلّى الله عليه وآله آمده بود كه ابوهريره گفت: رسول خدا صلّى الله عليه وآله فرمود: خداوند آدم را با طول قد شصت ذراع - حدود سى متر - آفريد كه اين سخن نيز با نتايج و داده هاى علمى روز دمساز نيست.

با دقت در اين بخش از حديث ابوهريره در مىيابيم كه او شديدا تحت تاثير افسانه هايى كه ابوهريره انبان خود را از آنها انباشته بود.

بنابراين، مىتوان گفت كه ابوهريره بخشى از حديث رسول خدا صلّى الله عليه وآله را حذف كرده و آن را چنان ساخته كه با روايات تورات بسازد. و بلكه اضافاتى از پيش خود بر آن افزوده تا با افسانه هاى تورات درباره پيدايش خلق مطابق و همگون گردد. چنانكه ممكن است دو روايت او در اصل از جمله روايات اسرائيلى وارد شده در فرهنگ مسلمانان باشد.

ولى چون اين حديث از صحابى نامدارى چون ابوهريره روايت شده، پيروان مكتب خلفا به آن تمسك جسته و پنداشته اند خداوند نيز همانند انسان داراى اعضا و جوارح است. و بدين خاطر، هر جا در قرآن كريم لفظ وجه خدا آمده، مانند: وجه ربك آن را به معناى لغوى اش كه عضوى از بدن انسان و حيوان است. تفسير و معنى كرده اند.