بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
مرحوم كليني ـ رضوان الله عليه ـ در روضه كافي نقل ميكند كه رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ صبح كه ميشد از اصحاب سؤال ميكرد كه ديشب در عالم رؤيا چه ديدهايد؟ حضرت شاگردانش را به گونهاي تربيت ميكرد كه شب براي آنها كلاس درس بود، كسي كه شب تا صبح بخوابد و چيزي در رؤيا نصيبش نشود اين، خواب مانده، آنها را طرزي تربيت كرد كه شب در عالم رؤيا چيزي براي آنها روشن بشود اصولاً ميخوابند كه چيزي بفهمند خوابيدن براي آن نيست كه بدن بيارامد براي اين است كه اين جان از شرّ اين بدن نجات پيدا كند و به مدرسه برود، فايده خواب اين است مثل اين كه انسان يك بچه بازي گوش دارد، او را در گهواره ميخواباند كه خود مطالعه كند، اصل خواب براي همين است، اين بدن كه با شكم، زنده است بچه بازيگوش جان و مزاحم روح است، گرچه مددكار اوست اما مزاحم اوست. روح است كه اين بدن را آرام ميخواباند تا خود به ديار خويش سفر كند، اين بدني كه الآن شصت يا كمتر يا بيشتر كيلو وزن آن است امام خميني: هرچه در راه خدا بدهيم، و هر چه در راه قرآن بدهيم فخر ماست، افتخار ماست، راه حق است.
(كلمات قصار)
چه كسي او را حركت ميدهد كي او را از مَدْرَسْ به منزل ميبرد، يك مدبّري دارد او را كنار غذا ميبرد، آب به او ميدهد هنگام خسته شدن او را ميخواباند تا خود سفر كند. دو روايت است كه مرحوم كليني در «روضه كافي» و همين دو روايت را مرحوم فيض در «وافي» در باب برزخ نقل كرده است، آن روايت اين است كه: بشرهاي اوليه خواب نميديدند انبيا به آنها ميفرمودند خدايي هست و دستورهايي هست و بايد اطاعت كرد اينها هم ميگفتند اگر عمل بكنيم چه ميشود؟ اگر نكنيم چه ميشود؟ انبيا ميفرمودند اگر عمل بكنيد يا عمل نكنيد اثرش بعد از مرگ ظاهر ميشود، آنها افكارشان بيشتر ميشد و ميگفتند بعد از مرگ كه خبري نيست آنها كه رفتند كه برنگشتند، تا اين كه خداي سبحان رؤيا را بر آنان مسلّط كرد و در عالم خواب رؤيايي نصيبشان ميشد، وقتي بيدار ميشدند به انبيا ـ عليهم السلام ـ ميگفتند: اينها چيست كه ما در خواب ميبينيم؟ ميفرمودند: از صنف آن اموري است كه ما به شما وعده ميدهيم، شما توقع نداشته باشيد كه مردههاي شما از قبرستان برگردند، آن يك نشئهاي است كه بالاخره زنده ميشوند همه تا خطوط سرانگشتان هم برميگردد: «بلي قادرين علي ان نُسوِّيَ بنانه»15 امّا آن چه كه ما ميگوييم كه بعد از مرگ وارد برزخ ميشويد از همين قبيل است.اين چند روايت بسيار لطيف است كه مرحوم كليني در كافي نقل ميكند و هر دو را هم مرحوم فيض نقل ميكند.غرض اين است كه در «روضه كافي» آمده است: رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ صبح از اصحاب سؤال ميكرد كه در «بارحه» چه ديدهايد: «ما فَعَلْتُم بالبارحة».