حکمت 184 - ترجمه نهج البلاغه نسخه متنی

حکمت 184

(و قال عليه السلام: ان للقلوب شهوه) به درستى كه مر دلها را آرزويى است به اعمال (و اقبالا) و رو نهادن به فرح مالامال (و ادبارا) و پشت دادن به نفرت و ملال (فاتوها) پس بياييد به سوى آن دلها (من قبل شهوتها و اقبالها) از جانب آرزو و اقبال نه از طرف ادبار و كلال (فان القلب) پس به تحقيق كه دل (اذا اكره) چون به ستم و اكراه بر كارى داشته شود (عمى) مى گردد كور و بدحال مراد آن است كه اكراه نمودن نفس بر فكر كردن در شى ء از اشياء وقتى كه نافرما باشد نفس از آن از جهت ملال و ضعف قوت آن زائد مى گردد او را كراهت و نفرت و حاصل مى شود او را به سبب حال مانع وهم و خيال از ادراك آنچه تفكر مى نمايد در او پس ادراك شى ء نمى كند و اگر چه آن واضح و هويدا باشد، مانند اعمى فرد: دل چو از فهم معانى شد ملول او را بهل زانكه تكليف زياد آورد كورى دل

حکمت 185

(و كان عليه السلام يقول) و بود آن حضرت عليه السلام كه مى فرمود كه: (متى اشفى غيظى) چگونه صحيح گردانم غيظ خود را و اراده خشم نمايم (اذا غضبت) چون در غضب آيم (احين اعجز عن الانتقام) آيا وقتى كه عاجز شوم از انتقام و كينه كشيدن با وجود غيظ (فيقال لى) پس گويند مرا (لو صبرت) اگر صبر مى فرمودى و به شكيبايى ميل مى كردى اولى مى بود از روى صواب (ام حين اقدر عليه) يا وقتى كه قادر باشم بر انتقام (فيقال لى) پس گويند به من (لو غفرت) اگر عفو مى فرمودى و به غفران مى شتافتى بهتر مى بود از براى ثواب تنفير فرموده به اين كلمه طيبه از رذيله شقاء و غيظ و اراده آن، زيرا كه لازم او است ملامت كردن خلقان بر اضطراب و قلق نفس نزد عجز از انتقام و بر ايقاع عقوبت و ترك فضيلت عفو نزديك قدرت بر انتقام.

حکمت 186

(و قال عليه السلام: و قد مر بقذر على مزبله) وقتى كه گذر كرد به پليدى كه در مزبله بود (هذا ما بخل به الباخلون) اين آن چيزى است كه بخل كردند به آن بخيلان تنگ حوصله (و روى انه قال) و روايت كرده شده كه آن حضرت فرمود: (هذا ما كنتم تتنافسون فيه بالامس) يعنى آن است كه بوديد كه رغبت مى نموديد شما در ديروز به شوق تمام اشاره فرموده به غايت از جهت اقامت او در مقام ذى غايت.