فطرت نسخه متنی

به خود رسول اكرم كلمه " ذكر " اطلاق شده است : قد انزل الله اليكم ذكرا ، رسولا . . . ( 1 ) . پس [ اين آيات ] نشان مي دهد كه در عين حال قرآن قائل به مسائلي است كه براي آن مسائل ، تذكر و ياد آوري كافي است و استدلال نمي خواهد . مثلا در آيه " هل يستوي الذين يعلمون و الذين لا يعلمون " ( 2 ) استفهام تقريري مي كند ( 3 ) . قرآن در اين روش خود

1. طلاق / . 10

2. زمر / . 9

3. اين را در متد تعليم و تربيت " روش سقراطي " مي گويند . مي گويند سقراط در تعليمات خودش از همين روش استفاده مي كرده است ، وقتي مي خواست مطلبي را به طرف ثابت كند از بديهي ترين مسائل شروع مي كرد و به صورت سؤال مي گفت : آيا اين مطلب اينطور است يا آنطور ؟ چون مسأله روشن بود او همان طرفي را كه سقراط مي خواست انتخاب مي كرد . همين كه آن را به صفحه روشن ذهن طرف مي آورد يك سؤال بالاتري مطرح مي كرد . باز او همان طرفي را كه سقراط مي خواست انتخاب مي كرد . اين را هم كه در صفحه روشن ذهنش مي آورد يك سؤال ديگر طرح مي كرد و باز جواب مي گرفت . اين كار را ادامه مي داد تا اينكه يكدفعه طرف مقابل متوجه مي شد كه خودش به مدعاي سقراط اعتراف كرده بدون اينكه سقراط يك كلمه حرف زده باشد ، يعني از درون مخاطب جوابها را بيرون مي كشيد .

چون استاد فن بود و يك روانشناس بسيار دقيق بود و روان و سير ذهن و سير فكر را خيلي خوب مي شناخت از يك مقدماتي شروع مي كرد كه بدون اينكه يك كلمه حرف زده باشد ، ذهن مخاطب ، خودش قدم به قدم پيش مي آمد . مادر سقراط ماما بوده است . خودش مي گفته است من مانند مادرم ماماگري مي كنم . ماما بچه را به دنيا نمي آورد ، طبيعت مادر است كه بچه را به دنيا مي آورد . كار ماما فقط اين است كه مادر را راهنمايي مي كند : اينطور بنشين ، اينطور حركت كن . او را كمك مي دهد تا نوزاد از او متولد شود . كار او اين نيست كه با دست خودش بچه را بگيرد و بيرون بكشد ، آن ، كار ناقصي است ، او بايد صبر كند كه به صورت خودكار بچه متولد شود . سقراط مي گفت كه كار من همان ماماگري است ، يعني كاري مي كنم كه ذهن ، فكر را توليد مي كند همانطور كه مادر بچه را مي زايد ، من فقط ذهنها را كمك مي كنم كه فكرهاي جديد را زايند .