جوان وازدواج
سيد محمّدرضا حسينى زمان و با رشد فيزيكى جسم, نيرومندتر مى شود و سرانجام به صورت ميل و غريزه جنسى, ظهور و بروز پيدا مى كند. به همراه بلوغ جنسى, ساير غرايز خفته نيز در وجود جوان بيدار مى شود. بلوغ, عواطف و احساسات جوان را شكوفا مى كند, او را با دنياى جديدى آشنا مى سازد و جوان در خود احساس تازه اى را مى بيند.غريزه جنسى, يك خواسته طبيعى است كه بايد به درستى و به طور صحيح به آن پاسخ داده شود, زيرا در غير اين صورت, اثرات نامطلوبى را در پى خواهد داشت. همان طور كه نمى توان اين خواسته طبيعى و خدادادى را ناديده انگاشت و يا آن را سركوب كرد, چرا كه باعث بروز بحران هاى روحى و اخلاقى در فرد مى شود, همان گونه نيز نمى توان آن را بى قيد و شرط و آزاد گذاشت, زيرا آدمى را به منجلاب فساد اخلاقى مى كشاند و از راه صحيح زندگى خارج مى كند.منطقى نيست كه بگوييم اين ميل, تنها براى لذت جويى و هوس رانى است, چرا كه غرض خداوند از ايجاد اين كشش و جاذبه جنسى, علاوه بر لذت جويى زن و مرد از يك ديگر, توليد و بقاى نسل, ايجاد مهر و محبت و آرامش و سكون روح و روان هريك از آنان است كه با ازدواج ميسر است.ازدواج در اسلام
اسلام با در نظر گرفتن نيازهاى واقعى و طبيعى انسان از يك سو و با عنايت به مصالح فرد و اجتماع از ديگرسو, ازدواج را به عنوان بهترين راه و مناسب ترين شيوه برگزيد. اسلام, آدمى را از تنهايى و تجرد نهى مى كند و براى تأمين و ارضاى غريزه جنسى او, ازدواج را راه كار عملى مى داند و حتى در مواردى كه خطر انحراف و فساد وجود دارد, ازدواج را بر او واجب و ضرورى مى داند.در اهميت ازدواج كه پيامبر اسلام(ص) فرمود: (من تزوّج احرز نصف دينه; كسى كه ازدواج كند نيمى از دين خود را حفظ كرده است).1 و نيز فرمود: (النكاح سنتى فمن رغب عن سنتى فليس منى;2 ازدواج سنت من است, پس هركس از سنت من روى گردان شود از من نيست.)وقتى كه غريزه جنسى از راه صحيح و شرعى ارضا شود و روح پر اضطراب انسان اعتدال و آرامش يابد, حقايق زندگى را بهتر درك مى كند و به سوى دين و سعادت خود, گام هاى بزرگ ترى برمى دارد.فلسفه ازدواج
شايد بعضى افراد هنگام ازدواج اين سؤال در ذهنشان نقش ببندد كه چرا انسان ازدواج مى كند و به عبارت ديگر, فلسفه ازدواج چيست؟خداوند سبحان در قرآن مجيد فلسفه ازدواج را آرامش روح و روان و ايجاد پيوند دوستى و محبت بيان مى كند و اين را از نشانه هاى خود مى خواند: (ومن آياته ان خلق لكم من انفسكم ازواجاً لتسكنوا اليها وجعل بينكم مودة ورحمة;3 از نشانه هاى او اين است كه براى شما همسر آفريد تا با او آرام بگيريد و ميان شما مهر و محبت قرار داد.)انتخاب همسر
اسلام انتخاب همسر را به عهده هريك از پسر و دختر گذاشته تا با واقع بينى, مآل انديشى,تفكر و مشورت با والدين و افراد مطمئن, همسر خود را انتخاب كنند. جوانى كه هنوز فراز و نشيب هاى زندگى و سختى ها و مشكلات فرا روى آن را به طور كامل تجربه نكرده, نبايد خود را بى نياز از مشورت با خانواده و بزرگ ترها بداند. ضمن اين كه بزرگان خانواده نيز نبايد به حقوق فرزندان خود بى اعتنا و بى تفاوت باشند. البته پدر و مادر و بزرگان بايد راهنماى آنان باشند, اما تصميم گيرى نهايى را بايد خود پسر و يا دختر بگيرند.عن ابن ابى يعفور عن ابى عبدالله(ع) قال: (قلت له: انى اريد ان اتزوج امراةً و اِنّ ابويّ ارادا غيرها قال تزوّج التى هويت ودع التى يهوي ابواك;4 ابن ابى يعفور مى گويد: به امام صادق(ع) عرض كردم: من مى خواهم با زنى ازدواج كنم, ولى پدرم و مادرم زن ديگرى را مى خواهند به همسرى من درآورند. امام(ع) فرمود: زن دل خواه خود را بگير و آن زنى را كه پدر و مادرت مى خواهند, ترك كن.)آثار ازدواج
ازدواج آثار فردى, اجتماعى و اقتصادى فراوانى دارد. از نظر فردى, انسان متأهل, احساس مسئوليت مى كند و چشمش از نگاه به نامحرم پاك مى شود و قلب سليم پيدا مى كند. پيامبر(ص) فرمود: (هركدام از شما توانايى داريد همسر اختيار كنيد, زيرا ازدواج, چشم را از نامحرم بهتر مى پوشاند و پاك دامنى نيكوترى مى بخشد.)5از نظر اجتماعى نيز ازدواج پيامدهاى مثبتى دارد. كاهش فسادهاى اخلاقى و جنسى, تضمين سلامت روانى افراد, ايجاد محيطى امن و آرام براى يكايك اشخاص و… از جمله آثار و فوايد مثبت ازدواج است.معيارهاى گزينش همسر
ييكى از معيارهاى مهم در گزينش همسر, مسئله هم شأن بودن دختر و پسر است. اسلام به هم شأن بودن دختر و پسر در امر ازدواج تأكيد كرده و با واژه (هم كفو) از آن ياد كرده است; يعنى دختر و پسر بايد از نظر دين, اخلاق, فرهنگ و اصالت خانوادگى هم سنگ و همانند هم باشند. متأسفانه بعضى خانواده ها به معيارهاى غير صحيح و ساختگى از جمله: ثروت, مقام و شغل, ماشين, خانه و غيره اهميت بيشترى مى دهند و معيارهاى صحيح و اصولى را فرع بر آن ها مى دانند. طبيعى است كه با چنين نگرشى, زندگى استحكام و دوام طولانى نخواهد داشت. دين, اصول زندگى و اخلاق, ركن بهزيستى است. دختر و پسر دين دار و با اخلاق, شايسته يك ديگرند و در صورت ازدواج, سعادت مند خواهند شد. ازدواج خوب و شايسته هماره مايه آرامش روح و روان و آسايش جسم و جان است و اساس خوش بختى و سعادت دختران و پسران را بنيان مى نهد و زندگى آنان را پايدار مى سازد. اگر دختر و پسر هم شأن نباشند و تن به ازدواج دهند, نگرانى ها و ناراحتى هاى فراوانى را به وجود مى آورند. مگر اين كه يكى هم رنگ ديگرى شود و با بى اعتنايى به معيارهاى اصولى, بنيان خانواده را بنا كنند, كه البته چنين زندگى اى همانند ساختمانى است كه پايه آن را كج بنا نهاده اند و هر لحظه احتمال ريزش دارد.به دليل اهميت فوق العاده مسئله ازدواج در زندگى هريك از جوانان, موضوع پژوهش اين شماره از مجله را جوان و ازدواج قرار داديم تا مشتاقان به مقاله نويسى با گزينش يكى از موضوع هاى پيش نهادى, به تحقيق و پژوهش پرداخته و با بهره جستن از متون و منابع معرفى شده, حاصل زحمات خود را به دفتر نشريه ارسال دارند.محورهاى بحث
ـ ضرورت و اهميت ازدواج.ـ فوايد و آثار ازدواج.ـ زمينه هاى ازدواج.ـ آثار زيان بار ترك ازدواج.منابع
1. اخلاق جنسى در اسلام و جهان غرب, استاد شهيد آيةاللّه مطهرى.2. نظام حقوق زن در اسلام, استاد شهيد آيةاللّه مطهرى.3. جوان از نظر عقل و احساسات, مرحوم محمدتقى فلسفى.4. بزرگسال و جوان از نظر افكار و تمايلات, مرحوم محمدتقى فلسفى.5. ازدواج در اسلام, آيةاللّه مشكينى.6. آيين همسردارى, آيةاللّه امينى.مراحل و نحوه آماده سازى مقاله الف) ابتدا كتاب هاى معرفى شده و يا منابع ديگر را مطالعه و مطالب مورد نياز و گزينش شده را در برگه اى يادداشت كنيد. (فيش بردارى)ب) پس از فيش بردارى, مطالب انتخابى را با توجه به عناوين پژوهش, رده بندى كرده و هر فيش را در جاى مناسب خود قرار دهيد.ج) پس از طى اين مرحله, به تكميل موضوعات آماده شده بپردازيد; يعنى در موردى كه بايد بحث تكميل يا نقد شود, يا به استدلال بيش ترى احتياج دارد, مطالب ديگرى را بدان بيفزاييد.د) پس از آماده شدن مطالب و تكميل آن, مطالب و موضوعات پراكنده را به صورت يك نوشته منسجم درآوريد. در اين مرحله بيش تر دقت كنيد تا هر بحثى در جايگاه مخصوص خود قرار گيرد تا مقاله از انسجام, انتظام و هم آهنگى بيش ترى برخوردار گردد.هـ) مطالب تنظيم شده مقاله را چندين بار مطالعه و بازنگرى كنيد تا از خطاهاى نگارشى احتمالى كاسته و از استحكام لازم بهره مند گردد. آن گاه آن را براى تنظيم نهايى و پاك نويس آماده كنيد.معيارهاى ارزيابى پژوهش
1. موضوع بندى دقيق بحث با ترتيبى منطقى و مشخص كردن عناوين2. تمركز بحث در موضوع موردنظر و منحرف نشدن از بحث اصلى3. متنوع بودن بحث و بهره گيرى از داستان, شعر و مثال هاى مناسب4. استدلال كافى براى بحث ها5. پرورش معانى و پيام هاى موردنظر6. استفاده از ذوق, ابتكار و هنر و معلومات خود در تهيه و تنظيم مقاله7. مطابق با واقع بودن مطالب و دقت در اراءه صحيح آن ها8. خالى بودن از واژه ها و عبارت هاى زايد و بى نقش9. آوردن احاديث و آيات قرآن به صورت صحيح10. عفت قلم و رعايت ادب اسلامى در مقاله11. نتيجه گيرى از بحث12. بهره گيرى از علايم سجاوندى, به ويژه علامت نقل قول13. ذكر آدرس دقيق نقل قول ها14. رعايت فواصل بين سطرها و خوش خط و خوانا و زيبا بودن نوشته15. در حدّ يك مقاله بودن (حداقل پنج صفحه و حداكثر ده صفحه)چند يادآورى
الف) برنامه پژوهش مجله در دو سطح تنظيم شده است. بنابراين كليه مشتركين (پايه يك و دو و سه) مى توانند با توجه به استعداد, توان علمى, ذوق و فرصت و… در اين برنامه شركت كنند و به تحقيق بپردازند.ب) تهيه و ارسال منابع معرفى شده, در توان ما نيست. شما مى توانيد با مراجعه به كتاب خانه ها, دوستان و…, منابع مزبور و يا كتاب هاى مناسب ديگرى را تهيه كنيد و مقاله خود را آماده سازيد.ج) لطفاً مقالات خود را با خط خوانا, يك سطر در ميان و حتماً بر روى يك طرف كاغذ بنويسيد.د) براى سهولت در ارزش يابى و امتيازدهى, سعى كنيد پاورقى هاى هر صفحه را در زير همان صفحه ذكر كنيد.1ـ اصول كافى, ج5, ص328, حديث2.
2ـ بحارالانوار, ج103, ص220.
3ـ روم(30) آيه 21.
4ـ اصول كافى, همان, ص401, حديث1.
5 ـ مستدرك الوسائل, ج2, ص531, حديث21.
اصول كافى,jeld=5,safhe=401
مستدرك الوسائل,jeld=2,safhe=531
اصول كافى,jeld=5,safhe=328
بحارالانوار,jeld=103,safhe=220