تاءثير نوشته هاى تاريخى ساير اقوام بر اعراب

سواژه نوشته است: تاريخ نگارى صرف در رشد خود از نمونه هاى ايرانى ساسانى، و به مقدارد كمترى ازنمونه هاى بيزانس وسريانى متاءثر شده است، ولى شكل اوليه ان اساساً بر پايه سنت هاى عرب پرداخت هاى فكرى اسلامى قرار دارد. (16) روزنتال نيز در سبك نگارش دودمانى در تواريخ اسلامى تاءثير نوشته هاى ايرانى را پذيرفته و مىنويسد شايد مسلمانان در نتيجه تماس اوليه با تاريخ نگارى ايرانى با اصل گسترده تر تقسيم بندى ادوار تاريخى، بر حسب دودمان آشنا شده باشند. (17) وى تاءثير نوشته هاى ايرانى را در سبك وقايع نگاشتى نپذيرفته، كما اينكه اين تاءثير نوشته هاى يونانى و بيزانسى را نيز به دليل عدم آشنايى مسلمانان به آنها انكار كرده است. او افزوده است:

هيچ اثر خاص الهام بخش مؤفان مسلمان نشد، ليكن انديشه ترتيب و تنظيم وقايع نگاشتى از طريق تماس با مسيحيان دانشمند يا مسيحيانى كه به كيس اسلام در آمدند به علمان مسلمان نرسيد. (18)

وى سپس با ذكر شواهدى درباره دردسترس بودن برخى از منابع مذكور نزد دانشمندان اسلامى، مجددا تاءثير پذيرى مسلمانان را از آن نوشته در سبك وقايع نگاشتى انكار كرده؛ زيرا به هيچ وجه به اثبات نرسيده است كه آن اطلاعات آن قدر زود به آنان رسيده باشد كه استفاده از صورت وقايع نگاشتى به را به آنها الهام كند؛ او مىافزايد: همه كتاب هايى كه از آنها اطلاع مشخصى در دست داريم به زمان درازى، پس ازآن كه شكل وقايع نگاشتى در نوشته هاى تاريخى اسلامى ظاهر شد باز مىگردد. (19)

اما در مورد آثار ايرانى به راحتى مىتوان اظهار نظر مثبت در تاءثير گذارى و تاءثير پذيرى كرد. كتابهاى ايرانى در زمينه هاى تاريخ و به خصوص نوشته هاى اخلاقى و علمى و حكومتى در دسترس مسلمانان قرار گرفته است.ابن مقفع (م 144) كتاب خداى نامه را ترجمه كرد و نامش را سير الملوك نهاد. وى همچنين آيين نامه را ترجمه كرد كه بسيار بزرگ و حجيم بود. اسحاق بن يزيد نيز اختيار نامه را كه معروف به سيرة الفرس بود، ترجمه كرد و همينطور كتاب هاى ديگر. (20) برخى از اين دست نوشته ها براى هشام بن عبدالملك (م 124) ترجمه شد. (21)

در اينجا بخصوص بايد برتاءثير نوشته هاى يهوديان كه جنبه تاريخى آنها فوق العاده زياد بوده بر نوشته هاى مسلمانان، تاءكيد نمود. كتاب المبتداء كه نوعاً داستان آفرينش هبوط و انبيا را شامل مىشد، به تقليد از يهوديان از يك جهت، و نيز به انگيزه تبيين برخى از آيات قرآن درباره انبياء پديد آمد.مهمترين منبع اين اخبار كعب الحبار ووهب بنمنبه بودند كه بطور وسيعى اخبار امتهاى پيشين را ميان مسلمانان رواج دادند.