بعضى از سنت‏ها چنان در اذهان مردم رخنه كرده كه گويى وحى مُنزل است. حال آن كه نه تنها هيچ ارتباطى با دين مقدس اسلام ندارد، بر عكس، احكام آن را نقض مى‏كند. مسئله بت شدن برخى رسم‏ها و گسترش برخى انحرافات مربوط به آن، بلايى است كه همه را گرفتار كرده و تقريباً هيچ كشورى از تبعات آن در امان نمانده است. از همين جاست كه لازم به نظر مى‏رسد افراد آگاه و كارشناس پيش قدم شوند و با شجاعت كامل جلو اين درد مرگبار را بگيرند و نواقص و معضلات ناشى از آن را براى مردم بيان كنند.<p /> - نظام خانواده در اسلام و تمدن های دیگر نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

نظام خانواده در اسلام و تمدن های دیگر - نسخه متنی

سید محمد حسینی شیرازی‏

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

بعضى از سنت‏ها چنان در اذهان مردم رخنه كرده كه گويى وحى مُنزل است. حال آن كه نه تنها هيچ ارتباطى با دين مقدس اسلام ندارد، بر عكس، احكام آن را نقض مى‏كند. مسئله بت شدن برخى رسم‏ها و گسترش برخى انحرافات مربوط به آن، بلايى است كه همه را گرفتار كرده و تقريباً هيچ كشورى از تبعات آن در امان نمانده است. از همين جاست كه لازم به نظر مى‏رسد افراد آگاه و كارشناس پيش قدم شوند و با شجاعت كامل جلو اين درد مرگبار را بگيرند و نواقص و معضلات ناشى از آن را براى مردم بيان كنند.

قرآن كريم نيز، اين افراد را كه بى‏هيچ دليل و برهانى پايبند برخى رسوم و سنت‏هاى غلط هستند، مورد نكوهش قرار داده است. مصيبت آن است كه پاره‏اى از اين رسوم جنبه تقدس به خود گرفته و عده‏اى سعى مى‏كنند به آنها به عنوان يك امر مقدس عمل كنند.

مثلاً، يكى از سنت‏ها، كه از نگاه عقل و شرع هم پايه و اساسى ندارد، توجه به تقارن دو ستاره در هنگام ازدواج است.حقيقت اين‏است كه ستاره عروس يا ستاره داماد تأثيرى در زندگى زناشويى آنان ندارد. درست است كه حضرت امام باقر عليه السلام در حديثى مى‏فرمايد: «اِنَّ مَنْ تَزَوَّجَ وَ الْقَمَر فِى العَقرَبِ لَمْ يَرَالْحُسْنى؛(1) هر كس در هنگام قمر در عقرب ازدواج كند، خير نخواهد ديد؛ ولى شايد همين مشكل نيز با خواندن دعاهاى وارده و آيات قرآنى و صدقه دادن رفع شود.

هم‏چنين، اين‏كه دخترى را به نام پسرى قرار دهند و يا برعكس، شايسته نيست؛ زيرا باعث نزاع و اختلاف مى‏شود، اين كه نذر كنند دخترشان را به فلانى بدهند، يا دختر فلانى را براى پسر خود بگيرند، كارى نادرست مى‏باشد و اساساً چنين نذرى باطل است، چرا كه فقط مى‏توان از دارايى خود نذر كرد. از اين رو حرمت مجبور كردن دختر يا پسر به ازدواج با فرد معينى مورد اتفاق همه علماست(2).

يكى ديگر از سنت هاى بى‏پايه اين است كه زن و شوهر فاميل نباشند كه اين هم از غرب وارد جهان اسلام شده است. سفارش به پرهيز از ازدواج فاميلى، قابل قبول نيست، زيرا ازدواج على و فاطمه و برخى ديگر از امامان معصوم‏ عليهم السلام ازدواج فاميلى بوده است. حتى از پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم روايت شده است كه روزى، به فرزندان على‏ عليه السلام و عقيل نگاه كرد و فرمود:

«بَناتُنا لأَبْنائِنا وَ أَبْناؤُنا لِبَناتِنا؛(3) دختران ما براى پسران ما، و پسران ما براى دخترانمان هستند.»

از اين گذشته يكى از ويژگى‏هاى مسلمانان صدراسلام اين بود كه اغلب با خويشاوندان خود، مانند: عموزاده‏ها و عمه‏زاده‏ها و نيز دايى‏زاده‏ها وخاله‏زاده‏ها ازدواج مى‏كردند. در هر صورت شايسته نيست معيارهاى وارداتى غرب، جاى‏گزين معيارهاى اسلامى شود و خود را بر جامعه مسلمانان تحميل كند.

_______________

(1). بحارالانوار، جلد 100، ص 274.

(2). حتى اگر مادرى نذر كند: دخترش را كه در دوران كودكى است بعد از بزرگ شدن به ازدواج سيدى در آورد؛ بعد از رشد و بلوغ، اختيار ازدواج به عهده دختر خواهد بود.

(3). بحارالانوار، جلد100، ص‏372.

ثمره ازدواج

هدف از ازدواج حفظ نوع بشر است، از اين‏رو لازم است پدر و مادر از هنگام انعقاد نطفه و حتى پيش از آن به تربيت فرزندان خود اهتمام ورزند. در حديث آمده است كه: «اختاروا لنطفكم فان العرق دسّاس؛ براى نطفه‏هاى خود، رحم‏هاى مناسب را گزينش كنيد، زيرا روحيات و خصوصيات از رحم [مادر] به فرزندان منتقل مى شود.»

بى‏ترديد، هر ويژگى‏كه زن و مرد داشته باشند، به فرزندان نيز سرايت مى‏كند. بنابراين، تربيت فرزند از هنگام گزينش همسر آغاز مى شود. به دنبال آن، انعقاد نطفه در رحم است و سپس، نوبت به مرحله باردارى و شيرخوارگى كودك مى‏رسد. بعد از آن، مرحله اساسى تعليم و تربيت فرا مى‏رسد كه شامل مراقبت و پرورش فرزند از كودكستان تا دانشگاه مى‏باشد.

در اين ميان انتخاب نام براى فرزند از اهميت ويژه‏اى برخوردار است. در روان‏شناسى ثابت شده است كه نام در روحيه صاحب نام تأثير دارد. از همين رو رسول اكرم‏ صلّى الله عليه وآله وسلّم نام‏هاى بد را به نام‏هاى خوب تغيير مى‏دادند.

يكى از بحران‏هاى روزگار ما - كه خود پى‏آمد تمدن غرب است - افزايش تعداد افراد معلول، ناقص الخلقه و عقب مانده‏هاى ذهنى است، كه در نيمه دوم قرن بيستم در كشورهاى اسلامى متولد شده‏اند. اين ناهنجارى‏ها، اغلب ناشى از رواج يافتن مظاهر منحرف كننده تمدن غرب است كه در قالب، خوراك، لوازم آرايش و برخى داروهاى شيميايى و حتى كيفيت شير دادن كودكان و همچنين آلودگيهاى زيست محيطى كه منشأ آن نيز غرب است در كشورهاى اسلامى گسترش پيدا كرده است.

من به‏خاطر ندارم در نجف اشرف و كربلاى معلا (پيش از جنگ جهانى دوم) حتى يك مورد از ناهنجارى‏هاى كودكان گزارش شده باشد، و شايد سبب اين امر در آن زمان اجراى احكام اسلام در عراق بوده است. اما امروزه پيوسته اخبار مربوط به اين ناهنجارى‏ها به گوش مى‏رسد. درست است كه درمان بنيادين اين نابسامانى‏ها در گرو اجراى احكام اسلام است، اما پيشگيرى نيز تأثير فراوانى در كاستن ميزان آنها دارد.

بهداشت جنسى

زن و مرد به عنوان پدر و مادر و پديدآورندگان نسل فردا، بايد توجه خاصى به تندرستى خود داشته باشند.

امام سجاد عليه السلام مى‏فرمايد: «واِن لِبَدَنكَ عَلَيْكَ حَقّاً؛ بدنت بر تو حق دارد.»

پس انسان نسبت به بدن خود در برابر خدا مسئول است، و درباره بدنش از او پرسيده مى شود، كه در چه راهى از آن استفاده كرده است، و تندرستى نسل فردا نيز به رفتار او در اين زمينه ارتباط دارد.

متأسفانه، در روزگار ما افراد دچار بيمارى‏هايى مى‏شوند كه عمدتاً ناشى از شكل نوين زندگى است و چون در اين نوع زندگى معيارهاى اسلامى و بهداشتى به‏ويژه در خوراك، پوشاك و مسكن رعايت نمى‏شود، سلامتى افراد در معرض خطر قرار گرفته است.

يكى از امورى كه تندرستى افراد به آن بستگى دارد، كيفيت آميزش جنسى است. مثلاً، افراط در اين زمينه موجب آسيب فراوان به افراد مى‏شود.

بايد به توصيه‏هاى دينى و پزشكى در انتخاب زمان آميزش(1) نيز عمل شود، به‏ويژه در ايام باردارى زن، كه بى توجهى در اين امر، به جنين آسيب مى‏رساند تا جايى كه در بعضى موارد موجب مرگ و نقص عضو وى مى‏گردد و او را مبتلا به انواع بيمارى‏ها مى‏سازد.

در هر صورت عوامل متعددى مانند تندرست نبودن پدر و مادر، و عدم نگه‏دارى كودك از آفت‏ها و بيمارى‏هاى مختلف پيش و پس از تولد؛ عامل بروز بسيارى از بيمارى‏ها يا عقب‏ماندگى‏هاى ذهنى و جسمى آنان مى‏شود. انسان نسبت به فرزندان خود در مقابل خدا مسئول است و شايسته است در جهت حفظ سلامت و تندرستى خود و نسل‏هاى آينده بكوشد.

_______________

(1). جهت اطلاع بيشتر در اين زمينه رجوع كنيد به: الفقه، ج‏62، ص 140 - 112 از همين نويسنده.

/ 6