تعظيم روز غدير و برگزارى مراسم عيد در آن از ديرباز شعار تشيع بوده است. به علاوه چون به موجب بعضى احاديث (زادالمعاد مجلسى، حديث معلّى بن خنيس) روز غدير مصادف با نوروز بوده شيعيان افغانستان و هند و پاكستان روز اول فروردين را به احترام روز غدير عيد مىگيرند. در مصر، خلفاى فاطمى عيد غدير را رسميت دادند (المعزّالدّين للّه، حسن ابراهيم و طه شرف، ص 285). در ايران نيز از سال 907 ه.ق. كه شاه اسماعيل صفوى به سلطنت رسيد و مذهب تشيع را رسميت و رواج داد تا به امروز عيد غدير از اعياد رسمى كشورى است. در نجف هر سال در اين روز مراسم باشكوهى در صحن علوى منعقد مىشود و رجال و علماى شيعه و سفراى بلاد اسلامى در آن حضور يافته، خطابهها و قصايد غديريه ايراد مىشود. در احساء و قطيف، كه موطن شيعيان اثنا عشرى است، و در يمن، كه شيعيان زيدى بهسر مىبرند، نيز روز غدير با جشن و چراغانى برگزار مىشود و در مجامع مذهبى، حديث غدير روايت مىگردد.
ادبيات غدير و غديريهها
واقعه غدير خم علاوه بر آن كه سرفصل كتب تفسير و حديث و كلام و فقه و تاريخ شيعه است در ادبيات و هنر و عادات و آداب اجتماعى و سنن ملىِ شيعه نيز تأثير سازنده داشته است و مخصوصاً در شعر عربى و سپس فارسى جاى ممتازىدارد. علاوه بر حسّان بن ثابت كه نخستين شاعر غديريهسرا بود ساير صحابه مانند اميرالمؤمنين على - عليهالسلام - عمر و بن العاص و قيس بن سعد بن عباده نيز اين حديث را در اشعار خود جاويدان ساختند. بعد از ايشان فحول شعراى عرب مانند كُميت بن زيد اسدى، سيد اسماعيل حِمْيَرى، ابوتمّام، دِعبل خُزاعى، شريف رضى، شريف مرتضى، مهيار ديلمى، صاحببن عباد، ابوفراس، حسينبن حجاج، كشاجم، ابن منيز طرابلسى، و صفىالدين حلى و... غديريههاى پرمغز و عالى سرودند و اين هنر را در ادب عربى و بين شيعيان رايج ساختند. نمونه اشعار ايشان در كتاب اعيان الشيعة و الغدير به چاپ رسيده است. شرح احوال شاعران شيعىِ عرب در كتاب اخبار شعراء الشيعة، تأليف ابوعبداللّه مرزبانى و ادب الطّف، تأليف سيد جواد شبّر و ساير تراجم شعرا و تواريخ ادب عرب مسطور است. در زبان فارسى قديمىترين غديريه از منوچهرى دامغانى (درگذشته 432 ه.ق.) در دست است. از آن پس شاعران شيعى در ايران و ساير بلاد آسيا به غديريهسرايى پرداختند و از عهد صفويه رسم شد كه در مجالس رسمىِ عيد غدير قصايد غديريه خوانده شود. از مشاهير شاعران پارسى غدير بايد از ناصر خسرو قباديانى، سنايى غزنوى، ابنيمين فريومدى، وحشى بافقى، قاآنى شيرازى، شمس الشعراء بهار و... نام برد[1]. به علاوه مثنوىها و حماسههاى بسيار در اطراف حديث غدير سروده شده و موضوع را از جنبههاى مختلف مورد بحث قرار دادهاند. مشهورترين مثنوىهاى عرفانى كه به نام ولايتنامه معروف است، اثر طبع هاشم ذهبى، محمد هاشم درويش زنجانى، صدر كاشف دزفولى، ضمير حلوايى، عبدالواحد ناظم، فارغ گيلانى، آخوند ملا سلطان على گنابادى و سليم تونى است.[2]
لطفا منتظر باشید ...
