راه فرار از دروغ (توريه)
توريه (بر وزن توصيه) به سخنى گفته مىشود كه شنونده از آن چيزى مىفهمد و گوينده از آن چيز ديگرى را اراده مىكند، يا به تعبير ديگر سخنى است دو پهلو، كه عبارت تاب هر دو معنى را دارد، و افرادى كه مقيد به پرهيز از دروغ هستند گاه به آن متوسل مىشوند، تا هم دروغ نگفته باشند و هم شنونده از اسرار آنها آگاه نشود.مثال هاى زير مىتواند اين معنى را كاملا روشن كند:1ـ كسى از ديگرى سؤال مىكند آيا اين كار خلاف را تو كرده اى؟ او در جواب مىگويد استغفراللّه پناه به خدا مىبرم (شنونده از اين سخن نفى آن كار را مىفهمد در حالى كه گوينده منظورش استغفار از عمل خلافى بوده است كه انجام داده است).2ـ كسى از ديگرى سؤال مىكند فلان كس نزد تو از من بدگويى كرد، او مىگويد: مگر چنين چيزى ممكن است (شنونده از اين جواب نفى آن كلام را مىفهمد، در حالى كه منظور گوينده از آن كلام تنها يك استفهام بود).3ـ كسى در خانه ديگرى مىآيد و مىگويد: فلان كس خانه است؟ او اشاره به پشت در خانه مىكند مىگويد اينجا نيست (شنونده تصوّر مىكند در خانه نيست، در حالى كه گوينده منظورش پشت در خانه بوده است).4ـ از يكى از دانشمندان سؤال كردند، جانشين بلافصل پيامبر (صلّى الله عليه وآله) كه بود؟ او كه در شرائطى بود كه نمى بايست عقيده خود را صريحاً بيان كند در جواب گفت: «مَنْ بِنْتُهُ فِى بَيْتِهِ; آن كس كه دخترش در خانه او بود» (شنونده چنين فكر مىكرد كه منظورش1.بحارالانوار، جلد 69، صفحه 243.