طرق اصلاح ذات البين - اخلاق در قرآن کریم جلد 3

نيز بر دو قسم است يا موجب فساد است يا موجب صلاح، امام (عليه السلام) آن دو را از هم جدا كرده و آنچه موجب صلاح است قسم سومى شمرده است.

از مجموع احاديث فوق به خوبى روشن مىشود كه در ميان اعمال خير كمتر عملى به اهميت اصلاح ذات البين است، تا آنجا كه ملائكه بر شخص اصلاح كننده درود مىفرستند، و عمل او برتر از نماز و روزه است، و كار او همچون جهاد فى سبيل اللّه است.

بديهى است اصلاح ذات البين تنها در سطح فرد يا افراد اثر نمى گذارد بلكه سبب انسجام اقشار مختلف جامعه و تحكيم پيوندهاى محبت در ميان آنها مىشود. و اين اتحاد و انسجام سبب پيروزى و عزّت و اقتدار جامعه اسلامى است.

طرق اصلاح ذات البين

اصلاح در ميان مردم يا گروهها و طوايف غالباً كار پيچيده اى است مخصوصاً اگر كينه ها و دشمنى ها ريشه دار و كهنه باشد، به همين دليل براى رسيدن به آن گاهى بايد راه طولانى پيمود واز نكات و دقايقى بهره گرفت، و با روان شناسى و روان كاوى آشنا بود و به يقين رعايت اصول ذيل، براى رسيدن به اين مقصود مفيد و مؤثر است:

1ـ پيدا كردن ريشه هاى اختلاف و نفاق ـ چرا كه تا انسان ريشه ها را نشناسد درمان نتيجه ها مشكل است، و اگر اختلافات ريشه يابى شود و انسان به سراغ نابودكردن ريشه هاى اختلاف برود زودتر موفق خواهد شد.

2ـ شتابزدگى اصلاح ذات البين در بسيارى از مواقع، نتيجه معكوس دارد به خصوص اگر اختلافات عميق و ريشه دار باشد، در اين گونه موارد بايد جهات اختلاف را بررسى كرد و گاه تحت شماره روى كاغذ آورد، سپس به حل يك يك آنها پرداخت، و به هر يك از دو طرف امتيازى داده شود، و تعادلى برقرار گردد، و كار به اصلاح بيانجامد.