استثنائات - اخلاق در قرآن کریم جلد 3

بريزد، و خود برتر بينى را اشباع كند.

4ـ ضعف ايمان نيز يكى از عوامل بسيارى از صفات رذيله و از جمله تفتيش در حال ديگران است، زيرا انسان ضعيف الايمان احترامى براى ايمان و حيثيت ديگران قائل نيست، و به آسانى به حريم زندگى خصوصى آنها تجاوز مىكند و از بين بردن آبروى مسلمانان آبرومند براى او مسأله مهمى محسوب نمى شود، همان گونه كه در احاديث گذشته در كلام پيغمبر اكرم (صلّى الله عليه وآله) خوانديم كه اين گونه افراد را به عنوان «يا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلسانِهِ وَ لَمْ يَدْخُلِ الاِْيمانُ فى قَلْبِهِ; اى گروهى كه به زبان ايمان آورده ايد، ولى ايمان در دل شما وارد نشده» خطاب مىفرمايد.

استثنائات

به دنبال بحث هاى گذشته اين سوال مطرح مىشود كه آيا تجسّس در تمام موارد به عنوان يك عمل ضد اخلاقى ممنوع و حرام شمرده مىشود و يا موارد و استثنائاتى هم دارد، همه كشورهاى دنيا اعم از اسلامى و غير اسلامى داراى سازمان هاى وسيع اطلاعاتى هستند كه گاه تمام زندگى افراد را مورد تجسّس قرار مىدهند، و سعى در كشف اسرار آنها دارند، موارد ديگرى كه تجسّس و تفتيش از نظر عقلاى جهان نه تنها ممنوع نيست بلكه لازم شمرده مىشود نيز وجود دارد.

در پاسخ اين سوال بايد گفت كه اين اصل كلى نيز مانند بسيارى از اصول ديگر استثنائات غير قابل انكارى دارد از جمله:

1ـ سازمان هاى اطلاعاتى

هر حكومتى وظيفه دارد كشورش را از شرّ توطئه هاى دشمنان بيرونى و درونى و جاسوسان دشمن حفظ كند. بى شك اگر مديران جامعه بخواهند در برابر هر پيش آمدى با حسن ظن برخورد كنند به زودى گرفتار عواقب دردناك توطئه هاى منافقان داخلى و دشمنان خارجى خواهند شد، زيرا نقشه هاى آنان بسيار مرموز، و افراد آنها كاملا ظواهر را حفظ مىكنند، و جز با تفتيش و تجسّس دقيق امكان