اسباب و انگيزه هاى غضب - اخلاق در قرآن کریم جلد 3

محروم خواهى شد و در برابر اشخاص دور و نزديك مهربان باش و سخت گير و عنود نباش». (1)

بى شك غضب علاوه بر اين آثار شوم مادى و اجتماعى و اخلاقى آثار سوء معنوى فراوانى نيز دارد به طورى كه از روايات مختلف استفاده مىشود كسى كه خشم خود را فرو برد، ثواب شهدا را (2) دارد و در قيامت همنشين انبياء (3) و قلب او از نور ايمان پر مىشود (4)

اسباب و انگيزه هاى غضب

غضب و خشم پديده روحى پيچيده اى است كه از عوامل و انگيزه هاى مختلف سرچشمه مىگيرد و شناخت اين عوامل يكى از مهمترين اسباب تند خويى و غضب است، از جمله عوامل و اسباب زير را مىتوان نام برد كه هر يك سهم مهمى در بروز اين پديده خطرناك روحى دارد از جمله:

1ـ قضاوت هاى عجولانه: در زندگى فردى و اجتماعى همه روز اخبار ناراحت كننده اى به انسان مىرسد، اگر فوراً به قضاوت بنشيند، آتش خشم در دل او شعلهور مىشود، و گاه دست به كارهاى زشت و خطرناكى مىزند، و چه بسا بعد از تحقيق و تحمل مىبيند اصل خبر نادرست يا حداقل ناقص بوده كه اگر تحقيق مىكرد، هرگز خشمگين نمى شد.

آرى اين قضاوت هاى عجولانه است كه در طول تاريخ عامل عصبانيت ها و عواقب تلخ و دردناك شده است.

در حديثى از اميرمؤمنان على (عليه السلام) مىخوانيم كه مىفرمايد: «مِنْ طَبائِعِ الْجُهّالِ اَلتَّسَرُعُ اِلَى الْغَضَبِ فِى كُلِ حال; از طبيعت جاهلان اين است كه در هر حال به سوى خشم و

1.المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 293.

2.جامع احاديث الشيعه، جلد 13، صفحه 479.

3.همان مدرك.

4. همان، صفحه 478.