بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
عَدُوِكَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُكْراً لِلْقُدْرَةَ عَلَيْهِ; هنگامى كه بر دشمن خود پيروز شدى، عفو را شكرانه اين پيروزى قرار ده». (1)همين معنى به صورت هاى ديگرى وارد شده از جمله مىفرمايد: «اَلْعَفْوُ زَكاةُ الظَفَرِ; عفو زكات پيروزى است». (2)9ـ در حديثى از امام ابوالحسن (حضرت رضا يا حضرت هادى عليهماالسلام) مىخوانيم كه فرمود: «مَا الْتَقَتَ فِئَتانِ قَطُّ اِلاّ نَصَرَ اللّهُ اَعْظَمَهُما عَفْواً; دو گروه در ميدان نبرد در برابر هم قرار نگرفتند مگر اين كه خداوند گروهى را كه عفو بيشترى دارند پيروز كرد». (3)10ـ اين بحث را با حديث ديگرى از اميرمؤمنان على (عليه السلام) پايان مىدهيم فرمود: «دَعِ الاِْنْتِقامَ فَاِنَّهُ مِنْ اَسْوَءِ اَفْعالِ الْمُقْتَدِرِ; انتقام جويى را رها كن كه از بدترين كارهاى افراد قدرتمند است». (4)از مجموع اين احاديث اهميت فوق العاده عفو و گذشت و زشتى كينه توزى و انتقام روشن مىشود و بايد توجه داشت كه احاديث بسيار فزونتر است از آنچه در اينجا نوشتيم.
اقسام عفو
فضيلت عفو و گذشت و ترك انتقام جوئى به عنوان يك اصل از نظر شرع و عقل و كتاب و سنت جاى ترديد نيست اما اين بدان معنا نيست كه استثنائى نداشته باشد، بلكه مواردى پيش مىآيد كه عفو و گذشت سبب جرأت جانيان و جسارت خاطيان مىشود به يقيين هيچكس عفو و گذشت را در اين گونه موارد عفو و گذشت نمى شمرد بلكه براى حفظ نظم جامعه و نهى از منكر و پيش گيرى از تكرار جرم بايد از عفو صرف نظر كرد و به مجازات عادلانه پرداخت.دستور قرآن مجيد در مورد مقابله به مثل در آيه 194 سوره بقره ممكن است1. نهج البلاغه، كلمات قصار، حديث 11.2. همان مدرك، حديث 211.3. بحارالانوار، جلد 68، صفحه 424، حديث 65.4.شرح غررالحكم، جلد 4، صفحه 20، (حديث 5139)