بنیاد تفکر خودآگاهی است نسخه متنی

بنياد تفكر خودآگاهي است

مددپور

قدس، 28/1/82

نويسنده در ابتداي بحث اشاره مي‏كند كه گرچه توليد فكر و انديشه يا تفكر مؤثر و فعّال در جامعه ما وجود دارد، اما لازم است كه ما غايت تفكر را مورد ارزيابي قرار دهيم. امروزه بسياري از روشن‏فكران به دنبال حضور در نظام جهاني و هماهنگي با آن هستند. بخشي از اين تفكر جنبه تحقيقي و فعال دارد اما بخش عظيمي نيز انفعالي و بيشتر كپي و تقليدي از تفكر جهاني است و اتفاق نويني در عرصه فكر و تحقيق به ارمغان نمي‏آورد. البته عده‏اي نيز در جامعه ما وجود دارند كه تابع غايات جهاني نيستند و خود هدف ديگري را جست‏وجو مي‏كنند كه همان غايت تمدن اسلامي است. اين تفكر با دو گونه تفكر تقليدي و تحقيقي مدرن، متفاوت است.

تفكري كه به دنبال تمدن اسلامي است به دو بخش تحقيقي و تقليدي تقسيم مي‏شود. بخش تحقيقي با مشكلاتي مواجه است، زيرا كساني كه سعي مي‏كنند در جهاني نو با رجوع به سنت‏هاي ديني و معنوي گذشته گفتمان‏هاي نوين ديني را طرح كنند، با مشكلاتي كه مقلدين و غيرمحققين در برابر آنها ايجاد مي‏كنند، مواجه هستند و متهم به بدعت‏گذاري مي‏شوند، ازاين‏رو محققين نيز با احتياط در اين وادي قدم برمي‏دارند. متفكران محقق مسلمان، هم با نهي روشن‏فكران مدرن مواجه هستند، زيرا تفكر نو اسلامي مانعي بزرگ در برابر تفكر غربي مدرن ايجاد مي‏كند، و هم با مقاومت برخي اثرگذاران سنتي روبه‏رو هستند كه مانع هرگونه تحرك مي‏شوند و با عملكرد غلط نسل جوان را دفع كرده و براي آزادانديشي مشكل ايجاد مي‏كنند.

نويسنده در ادامه مي‏گويد: توليد فكر و انديشه را بايد با بازگشت به هويت ديني و تقدس وحي الاهي آغاز نمود و آن را نقطه عزيمت و جهش قرار داد تا به سوي مقصد اعلاي اسلامي و دنياي نوين ديني برسيم وگرنه با كار تقليدي غربي يا شرقي و اسلامي يا مدرن، مشكل ما حل نخواهد شد. نويسنده بنياد تفكر را بر خودآگاهي استوار مي‏داند و اين خودآگاهي هويت انساني و قلمرو وجودي انسان شدن را مشخص مي‏كند؛ و تفكر در فضاي خودآگاهي غايت خودآگاهانه شدن را مشخص مي‏نمايد؛ چون اصل فكر و انديشه كوركورانه نيست، سلسله مراتبي دارد و در عالي‏ترين مرتبه شكل مي‏گيرد. نويسنده در ادامه به آسيب‏هايي كه متوجه نخبگان مي‏شود اشاره كرده و نيز معضل عدم توليد فكر در ميان جوان‏ها و گام برنداشتن آنها در وادي تحقيق را مورد اشاره قرار مي‏دهد.