توصيف بقعه و گنبد شاهزادگان علي الحارث و احمد - انوار پراکنده نسخه متنی

توصيف بقعه و گنبد شاهزادگان علي الحارث و احمد

همانطوريكه در اول اين بخش گفته شد بر اثر واقع شدن بقعه شاهزاده علي الحارث و شاهزاده احمد در مسير خيابان و همچني احداث بيمارستان، آثار باستاني موجود در بقعه بكلي ويران و منهدم گشته و به امر و مساعدت حضرت آيه الله مشكيني حفظه الله بقعه كوچكي به سبك بقاع قرن هفتم و هشتم هجري فاقد حجرات و بيوتات ساخته شده است، اما بجهت اطلاع علاقه مندان از وضع قديم بقعه آنرا چنين توصيف مي نمايد:

در كتاب(راهنماي قم)(556)در شمار بناهاي كهن اين شهر مي نويسد:"چهار گنبد حارث احمد بن امام زين العابدين(ع)(557)كه بخاكفرج معروف است، كه گنبد آن مخروطي 12 تركي از كاشي است و كاشيهاي آن فيروزه و چندان نفاست ندارد و البته ميدانيم كه كاشي كاري آن چندان قدمت ندارد ولي اصل بناء و گنبد در اوائل قرن هشتم هجري و تقريبا با بناي گنبد علي بن جعفر(ع) و احمد بن قاسم مطابق است، ناگفته نماند كه روي قبر حارث بن احمد سابقا سه تكه كاشي خشتي مربوط به اوائل قرن هشتم و از جنس كاشيهاي علي بن جعفر(ع) بوده كه بر روي آن عبارات زير با خط برجسته كنده بودند"هذا مضجع شريف للامام حارث بن الامام احمد بن الامام المعصوم زين العابدين ابن الامام المعصوم الشهيد الحسين ابن الامام الاكبر اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليه الصلوه" و در حاشيه سه خشت سوره مباركه يس تا آيه(انا جعلنا في اعناقهم اغلالا) نيز با خط برجسته نوشته شده است كه اين سه خشت از لحاظ قدمت و نفاست حائز اهميت و اكنون به موزه باستان شناسي مركز انتقال داده شده است.

در داخل گنبد گچبري و رنگ آميزي شده پيداست كه اين گچ بري چندان كهن نيست و ايوان شمالي آن بناي منوچهر خان است و در وسط آن كتيبه ايست بخط نستعليق مشتمل بر هيجده بيت كه ناظم اشعار فتحعلي خان صبا ملك الشعراء و ماده تاريخ بناء اين است(اين بقعه دلگش زمنوچهر آباد) و در ضلع غربي بقعه بنائي است مسدس بدون سقف معروف بكعبه و در وسط صحن بناي مزبور گنبدي است از آجر به ارتفاع 3 متر كه نيز بطور مسدس ساخته اند و زير گنبد چاهي كنده شده و بين عوام معروف است كه حجرالاسود از اين محل بمكه معظمه حمل شده است".

اين بود مختصري از توصيف بقعه قبلي شاهزادگان علي الحارث و احمد از كتاب راهنماي قم و انجم فروزان علاقه مندان براي اطلاع بيشتر به كتاب جامع و ارزشمند مرحوم علامه عباس فيض بنام گنجينه آثار قم جلد دوم مراجعه نمايند.

اما توصيف بقعه احداثي جديد چنين است كه اصل بقعه بصورت هشت ضلعي منتظم و منقش به نماء آجري كه مدخل اصلي بقعه از خيابان باز مي شود و خود بقعه فاقد حجرات و بيوتات است و طبق بناهاي بقاع قرن هفت و هشت هجري ساخته شده كه ارتفاع تقريبي گنبد از سطح زمين 10 متر و از سطح بام 4 متر مي باشد، و بشكل هرمي كه حدود سه متر آنرا با كاشيهاي الوان به رنگ آبي با بوته هاي گل مزين نموده اند و تحت گنبد مزبور هم صورت يك قبر كه مدفن دو شاهزاده مي باشد به چشم مي خورد و خود قبر را به اندازه 50 سانتميتر بالا آورده و اطراف آنرا با سنگ مرمر مزين نموده اندكه بجهت حفاظت از سنگ روي قبر شيشه اي به ارتفاع 30 سانتيمتر به طول مرقد و عرض آن كشيده تا از استلام و اندراس مصون بماند.

ناگفته نماند جدار روضه مطهر شاهزاده تا به ارتفاع 50/ 1 سانتيمتر با سنگ مرمر پوشيده و مابقي آنرا تا جدار داخلي گنبد مزين به كاشيكاري گره اي آبي منقش به گل و بوته و آيات قرآن و اسماء جلاله بچشم مي خورد كه در اينجا از بانيان و ديگر دست اندركاران قدر داني نموده و مزيد توفق همه آنها را از خداوند منان مسئلت مي نمائيم.