ترجمه تفسیر طبری جلد 3

الفيل، چون قحطى كه بودى بجهان در. گروهى اين تاريخ از وقت طوفان نوح نهادندى و گروهى نيز از وقت وفات آدم نهاده بودند.

پس آن گه كه پيغامبر [ان‏] «1» خداى عزّ و جلّ بيرون آمدند تاريخ هر امّتى از وقت ايشان باز گرفتند. گروهى گويند از آن وقت باز گرفتند كه ابرهيم (عليه السلام) را بآتش افكندند. و قوم ابرهيم از وقت وفات ابرهيم گرفتند.

پس چون پيغامبر ما (صلّى الله عليه وآله وسلّم) و سلّم بزرگ شد كافران مكّه گرد آمدند و كعبه را ويران كردند بدانگه ديگر باره نو كردند آن خانه را «2» تاريخ اهل مكّه از آن وقت باز بود.

پس چون پيغامبر ما (صلّى الله عليه وآله وسلّم) هجرت كرد فرمود كه تاريخ از هجرت كنند، همه مسلمانان تاريخ از هجرت همى‏داشتند.

گروهى چنين گويند كه اين تاريخ خود از پس پيغامبر نهادند.

و چنين گويند كه عاملى بود ابو بكر را رضىّ اللَّه [عنه‏] «3» او را ابو علىّ بن اميّه خواندندى، چنين گويند كه اين تاريخ او نهاد. و لكن اين خبر معروف‏تر است كه اين تاريخ خود پيغامبر نهاده است، از بهر آنكه از پيغامبر (عليه السلام) اخبارهاست كه او تاريخ نگاه داشتى، چنانك روايت كنند كه روز حجّ الوداع بمكّه اندر خطبه كرد، و آن باز پسين خطبه بود كه پيغامبر كرد، و بدان خطبه اندر چنين گفت:

الا انّ الزّمان استدار كهيئة يوم خلق السّماوات و الارض، السّنة اثنا عشر شهرا، و الشّهر ثلاثون يوما، منها اربعة حرم، [ثلاثة] «4» متواليات: ذو القعدة و ذو الحجّة

(1)- پيغامبران. (خ)

(2)- ويران كردند برانك ديگر باره نو كنند، پس چون نو كردند آن خانه را. (خ. صو)

(3) (صو)

(4) (نا)