اين سوره مباركه شصت و پنجمين سوره از شمار سوره هاى قرآن شريف است كه در سال هاى 9 - 7 از هجرت پيامبر به تدريج بر جان نورانى آن انسان والا و برگزيده نازل شده است. به جاست كه پيش از آغاز ترجمه و تفسير آيات آن به شناسنامه اش بنگريم:
1 - نام اين سوره
نام مشهور و معروف اين سوره، «طلاق» - به مفهوم رها ساختن و طلاق دادن و گسستن پيوند زندگى خانوادگى ميان دو همسر - است، امّا در ميان مفسران و محدثان به سوره «نساء قصرى»، به مفهوم كوچك تر و كوتاه تر نيز آمده است، كه در برابر سوره «نساءِ بزرگ» مى باشد.اين دو نام، هر يك به تناسبى به اين سوره نهاده شده است، چرا كه از سويى در اين سوره موضوع طلاق و مسايل و احكام مربوط به آن، نظير عدّه طلاق مورد بحث قرار گرفته و به آن نام طلاق داده شده است، و از دگر سو بدان دليل كه در اين سوره احكام و مقررات خانوادگى به صورت كلى آمده است، به نام سوره «نساءِ قصرى»، به مفهوم سوره نساء كوچك تر نيز خوانده شده است.«ابن مسعود» در روايت مربوط به عدّه مى گويد:هر كس مى خواهد من حاضرم با او مباهله كنم كه اين سوره، پس از آيه مباركه 234 بقره - كه بيانگر عده زنانى است كه شوهرانشان از دنيا مى روند - فرود آمده تا آن موضوع و حكم آن را با آيه 4 اين سوره كامل گرداند و روشن سازد كه: اگر عدّه زنانى كه همسرشان از دنيا مى رود، چهار ماه و ده روز است، عدّه پاره اى از زنان سه ماه است و عدّه زنان باردار اين است كه فرزند خود را به دنيا آورند.
2 - فرودگاه اين سوره
آيات دوازده گانه اين سوره مباركه به اتفاق نظر مفسران و محدثان در مدينه بر قلب پاك پيامبر فرود آمده است و در اين مورد اختلاف نظرى نيست.
3 - شمار آيه ها و واژه ها و حروف آن
از ديدگاه قاريان بصره اين سوره يازده آيه دارد، امّا از ديدگاه ديگران داراى دوازده آيه است.اين سوره از 278 واژه و 1160 حرف پديد آمده است.
4 - پاداش تلاوت آن
از پيامبر گرامى آورده اند كه فرمود:و مَنْ قرأ سورة الطّلاق مات على سنة رسول الله.(469)هر كس سوره طلاق را آگاهانه و خالصانه و براى رعايت مقررات خدا تلاوت كند، بر سبك و سنّت پيامبر جهان را بدرود خواهد گفت.و از حضرت صادق آورده اند كه فرمود:مَنْ قرأ سورة الطلاق و التحريم فى فريضته اعاذه الله تعالى من ان يكون يوم القيامة ممن يخاف او يحزن، و عوفى من النار، و ادخله الله الجنة بتلاوته اياهما، و محافظته عليهما لانّها للنبى(ص).(470)هر كس سوره «طلاق» و «تحريم» را در نمازهاى واجب خود بخواند، خدا او را از اين كه در روز رستاخيز ترس و اندوهى به او برسد پناه مى دهد، و از آتش دوزخ معاف مى گردد، و خدا او را به پاداش تلاوت اين دو سوره و مراقبت بر عمل به مفاهيم و مقررات آن ها، به بهشت پرطراوت و زيبا درخواهد آورد...
5 - دورنمايى از مفاهيم اين سوره
در اين سوره، همان سان كه از نام و عنوان آن هويداست، پس از ياد و نام باعظمت خدا، موضوع انحلال پيوند زناشويى و مقررات آن و پيامدهايش مورد بحث قرار گرفته است، و آن گاه معارف انسان پرور و ارزشمندى چون: قانون گرايى و رعايت مرزهاى مقررات خدا،رعايت جدّى حقوق و حرمت زنان، حتى پس از گسست پيوند خانوادگى،موضوع پروا و ره آورد زندگى ساز آن در نظام خانواده و اجتماع،روح توكل و اعتماد به خدا در زندگى انسان،فرجام تكاندهنده و دردناك سركشى و قانون ستيزى جامعه ها و حكومت ها،هدفدارى و هدفمندى آفرينش، و ده ها نكته ظريف و پند و اندرز دقيق و سازنده و بيدارگر ديگرى كه خواهد آمد، به تابلو رفته است.
لطفا منتظر باشید ...
