لطفا منتظر باشید ...
آيه: 55 إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ
ترجمه:
ولي ّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پيامبرش و مؤمناني هستند كه نماز را برپا مي دارند و در حال ركوع، زكات مي دهند.نكته ها:
در شأن نزول آيه آمده است : سائلي وارد مسجد رسول خدا (ص ) شد و از مردم درخواست كمك كرد. كسي چيزي به او نداد. حضرت علي (ع) در حالي كه به نماز مشغول بود، در حال ركوع، انگشتر خود را به سائل بخشيد. در تكريم اين بخشش ، اين آيه نازل شد.ماجراي فوق را ده نفر از اصحاب پيامبر مانند ابن عباس ، عمّار ياسر، جابربن عبداللّه ، ابوذر، ا نس بن مالك ، بلال و... نقل كرده اند و شيعه و سنّي در اين شأن نزول ، توافق دارند. (118) .عمّار ياسر مي گويد: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آيه بود كه رسول خدا(ص ) فرمود:.((من كنت مولاه فعلي ّ مولاه )). (119) .پيامبر اكرم (ص ) در غديرخم ، براي بيان مقام حضرت علي (ع) اين آيه را تلاوت فرمود. (120) و خود علي (ع) نيز براي حقّانيّت خويش ، بارها اين آيه را مي خواند. (121) ابوذر كه خود شاهد ماجرا بوده است ، در مسجد الحرام براي مردم داستان فوق را نقل مي كرد. (122) .كلمه ي ((ولي ّ)) در اين آيه ، به معناي دوست و ياور نيست ، چون دوستي و ياري مربوط به همه مسلمانان است ، نه آنان كه در حال ركوع انفاق مي كنند.امام صادق (ع)فرمودند: منظور از (الّذين آمنوا...)، علي (ع) و اولاد او، ائمّه : تا روز قيامت هستند. پس هركس از اولاد او به جايگاه امامت رسيد با اين ويژگي مثل اوست ، آنان صدقه مي دهند در حال ركوع. (123) .مرحوم فيض كاشاني در كتاب نوادر، حديثي را نقل مي كند كه بر اساس آن ساير امامان معصوم نيز در حال نماز و ركوع به فقرا صدقه داده اند كه اين عمل با جمع بودن كلمات (يقيمون ، يؤتون ، الراكعون ) سازگارتر است .امام باقر(ع)فرمود: خداوند پيامبرش را دستور داد كه ولايت علي (ع) را مطرح كند و اين آيه را نازل كرد. (124) .بهترين معرّفي آن است كه اوصاف وخصوصيّات كسي گفته شود ومخاطبان ، خودشان مصداق آن را پيدا كنند. (آيه بدون نام بردن از علي (ع)، اوصاف وافعال او را برشمرده است ) امام صادق (ع) فرمود: علي (ع) هزاران شاهد در غدير خم داشت ، ولي نتوانست حق ّ خود را بگيرد، در حالي كه اگر يك مسلمان دو شاهد داشته باشد، حق ّ خود را مي گيرد (125) !.ولايت فقيه در راستاي ولايت امام معصوم است . در مقبوله ي عمربن حنظله ازامام صادق (ع) مي خوانيم : بنگريد به آن كس كه حديث ما را روايت كند و در حلال وحرام ما نظر نمايد و احكام ما را بشناسد. پس به حكومت او راضي باشيد كه من او را بر شما حاكم قرار دادم . ((فانّي قد جعلته عليكم حاكما...)). (126) .پيام ها:
1- اسلام ، هم دين ولايت است و هم دين برائت . هم جاذبه دارد و هم دافعه . آيات قبل ، از پذيرش ولايت يهود و نصاري نهي كرد، اين آيه مي فرمايد: خدا و رسول و كسي را كه در ركوع انگشتر داد، ولي ّ خود قرار دهيد. (يا ايّها الّذين آمنوا لا تتّخذوا... انّما وليّكم الله ...)2- از اينكه به جاي ((اوليائكم ))، ((وليّكم )) آمده ممكن است استفاده شود كه روح ولايت پيامبر و علي (ع)، شعاع ولايت الهي است . (وليّكم )3- معمولا در قرآن نماز وزكات در كنار هم مطرح شده است ، ولي در اين آيه ، هر دو به هم آميخته اند. (دادن زكات در حال نماز) (الّذين يقيمون الصلوه و يؤتون الزكاه و هم راكعون )4- كساني كه اهل نماز و زكات نيستند، حق ّ ولايت بر مردم را ندارند. (انّما وليّكم الله ...) (((انّما))، نشانه ي انحصار ولايت در افراد خاص ّ است )5- براي توجّه به محرومان ، نماز هم مانع نيست . (يؤتون الزكاه و هم راكعون ) (آري ، فقير نبايد از جمع مسلمانان دست خالي برگردد.)6- ولايت از آن كساني است كه نسبت به اقامه ي نماز وپرداخت زكات پايدار باشد. (يقيمون الصلوه ويؤتون ...) (((يقيمون )) و((يؤتون )) نشانه دوام است )7- هرگونه ولايت ، حكومت و سرپرستي كه از طريق خدا و رسول و امام نباشد، باطل است . (انّما وليّكم الله ...) (كلمه ((انّما)) علامت حصر است )8- توجّه به خلق براي خدا در حال نماز، با اقامه نماز منافات ندارد.(يؤتون الزكاه و هم راكعون )9- كسي كه نسبت به فقرا بي تفاوت باشد، نبايد رهبر و ولي ّ شما باشد. (انّما وليّكم الله ... و يؤتون الزكاه)10- كارهاي جزئي (مثل انفاق انگشتر) نماز را باطل نمي كند. (يقيمون الصلوه و يؤتون الزكاه و هم راكعون )11- در فرهنگ قرآن ، به صدقه مستحبّي هم ((زكات )) گفته مي شود. (يؤتون الزكاه)12- ولايت ها در طول يكديگرند، نه در برابر يكديگر. ولايت بر مسلمين ، ابتدا از آن خداست ، سپس پيامبر، آنگاه امام . (انّما وليّكم الله و رسوله و الّذين آمنوا...)13- حضرت علي (ع)در زمان خود پيامبر(ص )نيز ولايت داشته است . (انّما وليّكم الله و رسوله ) (ظاهر ولايت ، ولايت بالفعل است ، نه ولايت بالقوّه . زيرا ولايت در آيه يكبار بكار برده شده كه يا همه بالفعل است و يا همه بالقوّه مي باشد)118-الغدير، ج 2، ص 52، احقاق الحق ّ، ج 2، ص 400 و كنزالعمّال ، ج 6، ص 391
119-تفسير الميزان
120-تفسير صافي
121-تفسير الميزان
122-تفسير مجمع البيان
123-كافي ، ج 1، ص 288
124-تفسير نورالثقلين وكافي ، ج 1، ص 281
125-تفسير نورالثقلين
126-كافي ، ج 1، ص 67
