آيه: 66 وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُواْ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيهِم مِّن رَّبِّهِمْ لأكَلُواْ مِن فَوْقِهِمْ وَمِن تَحْتِ أَرْجُلِهِم مِّنْهُمْ أُمَّةٌ مُّقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ سَاء مَا يَعْمَلُونَ
ترجمه:
و اگر آنان (يهود و نصارا) تورات و انجيل و آنچه را از سوي پروردگارشان بر آنان نازل شده ، برپا مي داشتند، از بالاي سرشان (آسمان ) و از زير پاهايشان (زمين ) روزي مي خوردند. بعضي از آنان ميانه رو هستند، ولي بسياري از آنان آنچه انجام مي دهند بد است .نكته ها:
در آيه ي قبل ، نقش ايمان در سعادت معنوي و اخروي مطرح بود، در اين آيه نقش آن در سعادت دنيوي و رفاه اقتصادي بيان شده است .اگر پيروان كتب آسماني ديگر در برابر قرآن تسليم مي شدند و تسليم در مقابل قرآن را تسليم نژاد بني اسرائيل در برابر نژاد عرب نمي پنداشتند و مي دانستند كه اصول تعاليم انبيا يكي است و ايمان به آنچه پس از تورات و انجيل نازل شده ، راه يافتن به كلاس بالاتر است نه باطل ساختن دستورهاي پيشين ، در اين صورت ، علاوه بر بهره هاي اخروي در قيامت ، در همين دنيا نيز انواع نعمت ها به سويشان سرازير مي شد.در آيه ي قبل ، از عقيده ي يهود در مورد بسته بودن دست خدا صحبت شد، در اين آيه مي فرمايد: شما به كتاب هاي آسماني روي آوريد، سپس قضاوت كنيد كه دست خدا بسته است يا نه . اگر عظمت شما به ذلّت تبديل شده ، به خاطر كفر و پشت كردن شما به دستورهاي آسماني است ، نه به خاطر عجز و دست بسته بودن خداوند.آيه 96 سوره ي اعراف نيز مشابه اين آيه است : (و لو ان ّ اهل القري آمنوا و اتّقوا لفتحنا عليهم بركات من السماء و الارض ) و اگر ساكنان آبادي ها ايمان آورند و تقوا پيشه كنند، همانا درهاي بركات آسمان و زمين را بر آنها مي گشاييم .سؤال : آيا به پا داشتن كتب آسماني ، سبب توسعه ي رزق است ? پاسخ : يا خداوند به خاطر پاداش ، رزق و روزي را توسعه مي دهد يا در خود كتب آسماني راه هاي طبيعي توسعه ي رزق آمده است كه اگر آنان كتاب آسماني را بر پا دارند به آن راه ها دست خواهند يافت .پيامبر اكرم (ص ) فرمود: يهود 71 فرقه و نصاري 72 فرقه مي شوند كه تنها يك فرقه آنان بهشتي هستند، هرگاه حضرت علي (ع) اين حديث را از رسول اكرم (ص ) نقل مي فرمود، اين آيه را نيز تلاوت مي كردند. (142) .پيام ها:
1- اهل كتاب ، به همه ي كتب آسماني ايمان ندارند. (و لو انّهم ) (كلمه ((لو)) براي امتناع است )2- كتب آسماني (تحريف نشده )، قانون اساسي و محور و راهنماي همه حركت هاست و مانند پرچم بايد همواره برپا داشته شود. (اقاموا)3- براي دعوت ديگران به اسلام ، به اعتقادات و مقدّسات صحيح آنان لطمه نزنيم . (اقاموا التوراه ...)4- تنها تلاوت كتاب آسماني كافي نيست ، اقامه ي آن نيز لازم است . (أقاموا التوراه و الانجيل )5- همه ي كتب آسماني ، محترم است . (اقاموا التوراه والانجيل و ما انزل اليهم )6- قرآن ، براي همه ي امّت هاست ، نه فقط مسلمانان . (ما انزل اليهم من ربّهم )7- اسلام ، به رفاه مردم نيز توجّه دارد. (لاكلوا)8- توجّه به دستورهاي ديني ، زندگي مادي را هم سروسامان مي دهد. (لو انّهم ... لاكلوا...)9- در نظام هستي ، ايمان افراد، در حاصلخيزي زمين و بارش باران و رشد كشاورزي و محصولات ، نقش دارد. (143) (اقاموا التوراه... لاكلوا)10- جامعه ي فاسد، انسان را مجبور به فساد نمي كند. در ميان انبوه بدكاران ، گروهي هم معتدلند. (منهم امّه مقتصده)11- در اقامه ي كتب آسماني ، اعتدال لازم است ، نه افراط وتفريط. (مقتصده)12- هيچ گاه همه ي افراد يك مجموعه ، نژاد، منطقه و مذهب را تخطئه نكنيم . (منهم امّه مقتصده)13- كثرت جمعيّت ، نشانه ي حقّانيّت نيست . (كثير منهم ساء مايعملون )142-تفسير نورالثقلين
143-تفسير الميزان