آيه: 90 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
ترجمه:
اي كساني كه ايمان آورده ايد! همانا شراب و قمار و بت ها و تيرهاي قرعه ، پليد و ازكارهاي شيطان است ، پس از آنها بپرهيزيد، تا رستگار شويد.نكته ها:
عرب ، به شعر و شراب ، علاقه ي شديد داشت ، به همين جهت تحريم شراب به صورت تدريجي انجام گرفت . در ابتدا آيه آمد كه از خرما و انگور مي توان هم رزق خوب تهيه كرد، هم شرابي مست كننده ، (177) در آيه اي ديگر به منافع قمار و شراب و بيشتر بودن گناه آن از منافعش اشاره كرد. (178) بعدا آيه آمد كه در حال مستي نماز نخوانيد. (179) سپس آيه ي فوق نازل شد كه آن را پليد و عملي شيطان دانسته و دستور اجتناب از آن را صادر كرد.((خمر))، به معناي پوشاندن با كلمه ي ((خمار)) از يك ريشه است . به مقنعه ي زنان خمار مي گويند، چون موي سر را مي پوشاند. شراب را هم خمر مي گويند، چون عقل را مي پوشاند.((ميسر)) از ((يسر))، به معناي آساني است . چون در قمار، افراد بدون زحمت ، پول به دست مي آورند، به آن ميسر گويند.كلمه ((انصاب )) جمع ((نصب ))، به معناي سنگ هايي بوده كه اطراف كعبه نصب كرده و روي آن قرباني مي كردند و به آنها تبرّك مي جستند. (180) و يا مراد خود قرباني است كه روي سنگ ها ذبح مي كردند. در حديث مي خوانيم كه رسول خدا (ص ) در معناي انصاب فرمود:.چيزي است كه مشركان براي بت ها قرباني مي كنند. ((ما ذبحوه لالهتهم )) (181) .((ازلام ))، نوعي قرعه كشي و قمار با چوب بوده كه در جاهليّت رواج داشته است .امام باقر(ع) درباره ي خمر فرمود: ((كل ّ مسكر... اذا اخمر فهو حرام )) (182) هر چيزي كه انسان را مست كند، حرام است .رسول خدا(ص ) فرمود: قمار به هر وسيله اي باشد حتّي گردو، حرام است . (183) .در حديث آمده است : ((شارب الخمر كعابد الوثن )) (184) شرابخوار، مثل بت پرست است .در شراب ، هر نوع همكاري در توليد، توزيع ومصرف آن حرام است . امام باقر(ع) از پيامبر(ص ) نقل مي كند كه آن حضرت ده گروه را كه به نحوي در شرابخواري مؤثّرند، لعنت كرد: ((غارسها و حارسها و عاصرها و شاربها و ساقيها و حاملها و المحمول اليه ، بايعها و مشتريها و آكل ثمنها)) (185) آنكه نهال انگور را مي كارد، آنكه به ثمر مي رساند، سازنده ، نوشنده ، ساقي ، حمل كننده ، دريافت كننده ، فروشنده و خريدار و هر كس كه به نحوي از درآمد آن بهره مند مي شود، ملعون است .پيام ها:
1- ايمان ، با شراب خواري و قماربازي سازگاري ندارد. (يا ايّها الّذين آمنوا انّما الخمر و الميسر... فاجتنبوه ...) 2- شراب و قمار، در رديف بت پرستي است . (الخمر والميسر والانصاب ) (بنابر اينكه مراد از انصاب ، بت ها باشد)3- اسلام از پليدي ها نهي مي كند. (رجس ... فاجتنبوه )4- نه تنها شراب نخوريد، گرد آن هم نرويد. (فاجتنبوه )، به جاي آنكه بگويد: ((لاتشربوا الخمر)).5- لقمه ي حلال و دوري از حرام خواري ، در سعادت و رستگاري انسان مؤثّر است . (فاجتنبوه لعلّكم تفلحون )177-نحل ، 67
178-بقره ، 219
179-نساء ، 43
180-تفسير الميزان
181-كافي ، ج 5، ص 123
182-تفسير نورالثقلين
183-كافي ، ج 5، ص 123
184-بحار، ج 27، ص 234
185-تفسير نورالثقلين