آيه: 79 أَمَّا السَّفِينَةُ فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدتُّ أَنْ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَاءهُم مَّلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا
ترجمه:
اما آن كشتي (كه سوراخ كردم ) از آن بينواياني بود كه در دريا كار مي كردند. خواستم آن را معيوبش كنم ، (چون ) در كمين آنان پادشاهي بود كه غاصبانه و به زور، هر كشتي (سالمي ) را مي گرفت .نکته ها
((وراء)) به هر مكان پنهاني و پوشيده گفته مي شود; خواه آن مكان روبروي انسان باشد، يا پشت سر او.آنچه را انسان مشاهده مي كند، يك چهره ي ظاهري امور است كه چه بسا براي آن ، چهره ي باطني نيز وجود داشته باشد. ظاهر كارهاي خضر در ديدگاه حضرت موسي كار خلاف بود، ولي در باطن آن ، راز و رمز و حقيقتي نهفته بود.خضر، كشتي را به گونه اي سوراخ نكرد كه آب در آن رفته وسبب غرق شود، بلكه آن را معيوب ساخت . چه بسا عيب ها ونواقصي كه مصلحت ها در آن است . (302) معيوب كردن كشتي براي آن بود كه به دست آن پادشاه ستمگر نيفتد و آن بينوايان ، بينواتر نشوند. در واقع دفع افسد به فاسد بود، كه اين كار همه كس نيست و تشخيص اهم ّ و مهم كار دين شناسان عميق است .اهل بيت :، گاهي برخي ياران خالص خود را در حضور ديگران نكوهش و عيبجويي مي كردند، تا مورد سوءظن ّ حكومت ستمگر قرار نگيرند و جانشان سالم بماند. چنان كه امام صادق (ع) از زراره انتقاد علني كرد تا از آزار عبّاسيان درامان باشد، سپس به او پيام داد كه براي حفظ جان تو چنين كردم . آنگاه اين آيه را تلاوت كردند: ((اما السفينه...)) و فرمودند: تو بهترين كشتي اين دريايي كه طاغوت در پي تو و مراقب توست . (303) كساني پا به دنياي اسرار گذاشته و به باطن اشيا آگاه مي شوند كه از مرحله ي ظاهر گذشته باشند، همچون موسي (ع) كه عالم به شريعت بود و به آن عمل مي كرد، در دوره ي همراهي با خضر، به اسرار باطني نيز آگاه شد.پيام ها:
1- مراعات نظم در شيوه ي آموزش مهم است . سؤال اوّل از شكستن كشتي بود، ابتدا پاسخ همين سؤال مطرح مي شود. (امّا السفينه)2- اسرار ناگفته و راز كارها، روزي آشكار مي شود. (امّا السفينه)3- شخص حكيم ، هرگز كار لغو نمي كند و اعمالش براساس حكمت ومصلحت است . (304) (امّما السفينه)4- افراد متعهّد، بايد حافظ حقوق و اموال محرومان باشند. (فكانت لمساكين ...)5- اولياي خدا دلسوز مساكين و محرومانند. (لمساكين )6- چه بسا كساني با داشتن سرمايه و كار، باز هم درآمدشان براي مخارجشان كافي نباشد و از نظر قرآن ، مسكين محسوب شوند. (مساكين يعملون )7- مشاركت در سرمايه و كار، عقد قانوني و در اديان قبل نيز بوده است . (مساكين يعملون )8- بايد حاكمان غاصب را از دست يابي به اموال مردم محروم كرد. (اعيبها... ملك يأخذ)9- دفع افسد به فاسد جايز ورعايت اهم ّ ومهم لازم است . (اعيبها... ملك يأخذ)10- طاغوت ها به كم راضي نيستند. به فقرا و سرمايه هاي اندك هم رحم نمي كنند. (يأخذ كل سفينه)11- هر چند كار خضر به فرمان خدا بود، (ما فعلته عن أمري ) امّا براي رعايت ادب ، عيب دار ساختن كشتي را به خود نسبت داد. (أعيبها) 12- كار پيامبران معمولا براساس قوانين ظاهري است ، امّا وظيفه ي خضر، براساس واقعيّات بود. (اردت ان اعيبها... ملك يأخذ)302-بسا شكست كز آن كارها درست شودكليد رزق گدا پاي لنگ و دست شل است (صائب )
303-تفسير نورالثقلين
304-گر خضر، در بحر كشتي را شكست صد درستي ، در شكست خضر هست (مولوي )