لطفا منتظر باشید ...
مأمون در عرصه حكومت
حال اگر بخواهيم از جهت ديگر بر سياست سيستممأمونى نظر بيفكنيم، مىبينيم كه او در سياستى كه با مردم ـ خواه
عربها و خواه ايرانيان به ويژه اهالى خراسان ـ در پيش گرفته بود،
هرگز موفق نبود. زيرا بنا نداشت كه از سياست ظلم و زورگويى و آزار
كه پيشينيان وى اعمال مىكردند، دست بردارد. مأمون چه بسا كه در
اين وادى پيشتر هم دويده و بر ستمگران گذشته بسيار هم پيشى گرفته
بود.اما سياست وى با اعراب: هر چند مأمون توانست به
حكومت دست بيابد،ولى در جلب اطمينان اعراب با شكست روبه رو
گرديد.در اينجا برخى از ظلمها و بيدادگرىهاى او و
كارگزارانش را خاطرنشان مىكنيم، چه همه آنها به راستى در قالب
بيان و اندازهگيرى نمىگنجد. مثلأ « ديونيسيوس» مأموران وصول
ماليات سال دويست هجرى را چنين توصيف مىكند: « جماعتى از بصره و
عاقولاء بسيار ظالم بودند، در دل كوچكترين احساس رحم و ايمان
نداشتند، از افعى بدتر بودند. مردم را مىزدند و به زندان
مىانداختند. آدم سنگين وزن را از سقف به يك دستش مىآويختند،
چندان كه مشرف به مرگ مىشد.» (53) حتى ايرانيان نيز هرگز وضع بهترى از مردم عراق
نداشتند.ژنرال جلوب درباره مأمون چنين مىنگارد: « ... در
نخستين خطبهاى كه ايراد كرد به مردم وعده داد كه حكومتش بر اساس
شرع و خودش نيز فقط در خدمت خدا خواهد بود. اينگونه وعدههاى
پارسامنشانه شورى در دل مردم برانگيخت و خود يكى از عوامل پيروزيش
بشمار آمد. اما به جاى پاييدن اين وعدهها، بر مردم فاجعهها فرود
آمد، چه خليفه قولهاى خويش رابه فراموشى سپرده بود... .» (54) در اينجا كافى است كه به قحطى سال 201 هجرى اشاره كنيم كه گريبان گير مردم خراسان، رى واصفهان گرديد و بر اثر كمى آذوقه مرگومير رواج يافت.
