حج در کتاب خداوند (4) نسخه متنی

فاضل مقداد نيز ذيل بحث از اين آيه، نوشته است:²²

«وَاسْتَغْفِرُوا اللهَ»;²³ يعني از خدا مغفرت بخواهيد; زيرا انجام مراسم حجّ سبب و وسيله اي است براي مستحقّ آمرزش شدن و افاضه رحمت الهي.²⁴

خلاصه اينكه: آيه 199 سوره بقره كه مورد بحث قرار گرفت، يكي از عاداتِ قريشيان، كه خود را سرپرستانِ كعبه مي شمردند و خويش را فرزندان ابراهيم مي دانستند و براي ديگر عرب ها مقام و منزلتي قائل نبودند و آنان را به حساب نمي آوردند، خط بطلان كشيد و قريشيان در عرفات وقوف نمي كردند; زيرا وقوفِ به عرفات را از محيط حَرَم بيرون مي دانستند و انجام نمي دادند ولي قرآن دستور داد كه بايد در مراسم حج يكنواختي و هماهنگي وجود داشته باشد و مسلمانان همه در يك جا وقوف كنند و پس از وقوف در عرفات، همگي به سويِ مشعر بيايند و از مشعر به سوي منا كوچ كنند.

اسلام خواسته است بدين وسيله، انسان ها را از خود برتربيني و افكار و خيالاتِ واهي بر كنار دارد و با قريشي كه به نسب خود مي باليد با مردمِ ديگر قبايل در يكجا گرد نمي آمد، مبارزه كند، اين بود كه دستورِ:«ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ...»²⁵ صادر شد; زيرا به قول سيد قطب، اسلام نَسَب نمي شناسد، اسلام طبقه نمي شناسد و اسلام همه مردم را يكسان مي داند; «انّ الإسلام لا يَعرفُ نَسباً ولا يَعرف طبقةً ، إنّ النّاس كلّهم واحدة »²⁶

اين است كه در بخش پاياني آيه، دستور داد از افكار و خيالاتِ نادرستِ جاهلي دوري گزينيد و استغفار كنيد و اين عصبيّت جاهلي را از خود دور سازيد; زيرا حج مي خواهد درسِ مساوات و برابري به انسان ها بياموزد.