لطفا منتظر باشید ...
حضرت خديجه عليهاالسلام مادر امّت
محمد محسن طبسي
سخن از خديجه، سخن از يك دنيا عظمت و پايداري و استقامت در راه هدف است. به حق قلمفرسايي در باره كسي كه خداوند بر او سلام و درود فرستاد، بسي مشكل است. اما به مصداق «مالا يدرك كلّه لا يترك كلّه،» به بررسي گوشههايي از شخصيت و زندگي اين بزرگ بانو ميپردازيم:
ولادت و خانواده
خديجه عليهاالسلام 68 سال قبل از هجرت بدنيا آمد.(1) خانوادهاي كه خديجه را پرورش داد، از نظر شرافت خانوادگي و نسبتهاي خويشاوندي، در شمار بزرگترين قبيلههاي عرب جاي داشت. اين خاندان در همه حجاز نفوذ داشت. آثار بزرگي و نجابت و شرافت از كردار و گفتار خديجه پديدار بود.(2)
خديجه از قبيله هاشم بود و پدر و اقوامش از ثروتمندان قريش بودند. پدرش خويلدبن اسد قريشي نام داشت. مادرش فاطمه دختر زائد بن اصم بود.(3)
اخلاق خديجه عليهاالسلام
خديجه در بين اقوام خود يگانه و ممتاز و ميان اقران كم نظير بود. او به فضيلت اخلاقي و پذيراييهاي شايان بسيار معروف بود و بدين جهت زنان مكه به وي حسد ميورزيدند.
دخترت خويلد در سجايا و كمالات اخلاقي زبانزد و نمونه بود و به حق ايشان كُفو خوبي براي پيامبر صلياللهعليهوآله بود. بيترديد ميتوان گفت كه اين سجايا و فضايل اخلاقي سبب شد تا خديجه براي همسري پيامبر اكرم صلياللهعليهوآله شايسته شمرده شود. طبق روايات، او براي پيامبر اكرم صلياللهعليهوآله ياوري صادق بود.(4)
آيا خديجه عليهاالسلام قبل از پيامبر صلياللهعليهوآله ازدواج كرده بود؟
معروف است(5) اولين كسي كه به خواستگاري خديجه آمد يكي از بزرگان عرب به نام «عتيق بن عائذ مخزومي» بود. او پس از ازدواج با خديجه، در جواني در گذشت و اموال بسياري براي خديجه ارث گذاشت. پس از او «ابيهالة بن المنذر الاسدي» كه يكي از بزرگان قبيله خود او بود، با وي ازدواج كرد. ثمره اين پيوند فرزندي به نام «هند» بود كه در كودكي در گذشت. ابيهاله نيز پس از چندي، وفات يافت و ثروت بسيار از خويش بر جاي نهاد.
هرچند اين مطلب كه پيامبر اكرم صلياللهعليهوآله سومين همسر خديجه بود و جز عايشه با دوشيزهاي ازدواج نكرد، نزد عامه و خاصه معروف است؛ ولي مورد تأييد همگان نيست. جمعي از مورخان و بزرگان، نظر مخالف دارند؛ براي مثال «ابوالقاسم كوفي»، «احمد بلاذري»، «علم الهدي»، (سيدمرتضي) در كتاب «شافي» و «شيخ طوسي» در «تلخيص شافي» آشكارا ميگويند كه خديجه، هنگام ازدواج با پيامبر، «عذرا» بود. اين معنا را علامه مجلسي نيز تأييد كرده است. او مينويسد: «صاحب كتاب انوار و البدء» گفته است كه زينب و رقيه دختران هاله، خواهر خديجه بودند.(6)
برخي از معاصران نيز چنين ادعا كردهاند و براي اثبات ادعاي خود كتابهايي نوشتهاند.(7)
