در ارشاد و هدايت مردم - زحمات پیامبران در ارشاد و هدایت مردم نسخه متنی

در ارشاد و هدايت مردم

هدف از اين نوشته، بررسى كوتاهى از زحمات پيامبران الهى در راه هدايت مردم است، لذا در نگارش آن، تكيه اصلى، بر نوشته‏هاى كتب آسمانى است كه آيينه تمام‏نماى زندگى، اهداف، زحمات و دين پيامبران به شمار مى‏روند. اميد است اين نوشته مشمول حديث پيامبر گرامى اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله گردد: «ذكر الانبياء من العبادة»( . على عليه‏السلام در مورد علّت ناميده شدن حضرت آدم به «آدم» مى‏فرمايد: «چون از اديم زمين آفريده شد و اديم زمين را روى زمين و ظاهر آن گويند چه خلقت آدم از خاك بوده است». (عيون اخبار الرضا، شيخ صدوق، ج 1، ص 182. ).

با آفرينش حضرت آدم و حوّا و هبوطشان بر كره خاكى، نسل بشر از آن دو، در اطراف عالم پراكنده گشت⁽¹⁾ و اقوام و طوايف، پديد آمدند. اجتماع افراد در قالب اقوام و طوايف، نيازهاى جديدى در پيش روى آنان قرار مى‏داد. از مهم‏ترين اين نيازها، نياز به تعليم و تربيت و معلّم و مربّى بود و جوامعى كه از اين لحاظ، اساس محكمى داشتند، به تمدن والايى مى‏رسيدند.

بشر با عقل محدود خود، توانايى رسيدن به سعادت واقعى و دورى از شقاوت را نداشت و چه بسا اقداماتش، موجبات سقوط و تباهى را فراهم مى‏نمود. لذا خداى سبحان، راه هدايت و ارشاد را به روى او گشود و اشخاصى منزّه و پاكيزه را به عنوان نبى و رسول، جهت تربيت و تعليم به ميان اقوام و طوايف فرستاد. خداوند متعال، بهترينِ هر قومى را به عنوان رسالت، مبعوث مى‏فرمود. پيامبر گرامى اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در اين مورد مى‏فرمايد:

«اذا أرادَ الّله تعالى أنْ يَبْعَثَ نبِيّا نَظَرَ الى خَيْر اهْلَ الارض قَبيلَةً فَبَعَثَ خَيْرَها رَجُلاً⁽²⁾».

«خداوند هر وقت بخواهد پيامبرى را مبعوث گرداند، بهترين فرد از بهترين قبيله را برمى‏گزيند».

رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله كسى است كه فرمان يا پيام خداوند را دريافت داشته و آن را در كمال امانت به افرادى كه بايد آن را دريافت كنند، مى‏رساند. رسالت؛ ابلاغ پيام تازه‏اى از خداوند است و در رسالت، رسول آنچه مى‏گويد كلام و پيام خداست.

تعداد انبياى الهى، بنا به قول مشهور 124 هزار و به فرموده حضرت عيسى عليه‏السلام بالغ بر 144 هزار⁽³⁾ و طبق حديث منقول از رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله 142 هزار⁽⁴⁾ نفر بوده‏اند.

متأسفانه اسامى و شرح زندگانى تعداد كمى از اين پيامبران در دست است. خداوند در قرآن مجيد مى‏فرمايد: «احوال بعضى از رسولان را حكايت كرديم و برخى را حكايت نكرديم⁽⁵⁾».

اسامى انبياى الهى

در قرآن مجيد به عنوان كتابى آسمانى كه دچار تحريف و دستكارى نشده است، نام 27 نفر از پيامبران، ذكر گرديده است. اين اسامى عبارتند از:

1.آدم 2.ابراهيم 3.ادريس 4.اسحاق 5.اسماعيل 6.الياس 7.ال‏ياسين 8.ايّوب 9.داوود 10.ذُوالكِفْل 11.زكريّا 12.سليمان 13.شعيب 14.صالح 15.عُزَيْر 16.عيسى 17.موسى 18.لوط 19.نوح 20.هارون 21.هود 22.يحيى 23.اليسع 24.يعقوب 25.يوسف 26.يونس 27.محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله 28.عمران.

البته قرآن مجيد، عمران (پدر حضرت مريم) را آشكارا به عنوان پيامبر الهى معرفى ننموده، ليكن احاديث قابل توجهى در تأييد نبوّت او از امام صادق عليه‏السلام وارد شده است⁽⁶⁾.

در مراجعه به تورات⁽⁷⁾، علاوه بر نام پيامبرانى كه قرآن ذكر نموده به اسامى جديدى برمى‏خوريم ؛ مانند: يهودا، سموئيل، شاؤل، ناتان، شمعيا، بربيهو، حنّان، ارميا، ميكايا، عَزَريا، صدقيّا، العازر، يحزئيل، اشعياء، آموص، عوديد، حجّى، حزقيال، دانيال، هوشع، يوئيل، عوبدياء، ناحوم، حبقوق، صفتياء، ملاكى، جاد و.... نام پيامبر «زرتشت» را نيز در كتاب اوستا (كتاب آسمانى زرتشتيان) مى‏يابيم.

در انجيل‏هاى چهارگانه «متى»، «لوقا»، «يوحنا» و «مرقس» و نيز انجيل «برنابا»، اسامى انبيايى چون آدم، الياس، ابراهيم، اسحاق، اسماعيل، سليمان، ايّوب، اشعياء، موسى، عيسى، دانيال، عاموس و... آمده است و نام جديدى به عنوان پيامبر در كتب مذكور، وجود ندارد. اما نمى‏دانيم تا چه حد مى‏توان به اين اطلاعات اعتماد كرد. جالب است كه در انجيل «برنابا»، نام مبارك پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله با عنوان محمد رسول‏اللّه، بارها ذكر شده است⁽⁸⁾.

شايان ذكر است كه براى تمامى اقوام روى زمين با توجه به اينكه همه نقاط زمين، مسكون نبوده است و مردمان بسيارى برخلاف امروز در عالم نمى‏زيستند، پيامبرانى فرستاده شده و خداوند بر اين امر، تأكيد مى‏فرمايد چنان‏كه در قرآن مجيد مى‏خوانيم:

«هيچ امّتى نبوده مگر آن كه در ميانشان ترساننده و راهنمايى بوده است⁽⁹⁾».

و نيز «براى هر امّتى، رسولى است⁽¹⁰⁾».

اسامى پيامبران به نوشته مسعودى

مسعودى، مورّخ مشهور (متوفاى 346 هـ.ق) مؤلف كتب مهمى چون «مروج الذّهب» و «التنبيه و الاشراف» در كتاب «اثبات الوصيّة لعلىّ بن ابيطالب»، نام 77 نفر از پيامبران الهى را ذكر و به معرفى كوتاهى از آنان مى‏پردازد و از اين لحاظ، نوشته او شايان اهميّت است. همانگونه كه اشاره گرديد، نام و تاريخ زندگانى تعداد كمى از پيامبران، باقى مانده است. مسعودى اشاره مى‏كند كه بين حضرت عيسى عليه‏السلام و حضرت محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ، هزار پيامبر بوده است⁽¹¹⁾.

پيامبران اولواالعزم

از ميان انبوه جمعيّت پيامبران، پنج تن از آنان به عنوان اولواالعزم كه صاحب دين وشريعت بودند، ملقّب گشته‏اند كه عبارتند از: نوح عليه‏السلام ، ابراهيم عليه‏السلام ، موسى عليه‏السلام ،

عيسى عليه‏السلام و حضرت محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله .

در روايتى از امام رضا عليه‏السلام راجع به پيامبران اولواالعزم آمده است:

«هر پيامبرى كه در زمان نوح و بعد از ايشان بوده، تابع شريعت و دين و كتاب آن حضرت بوده است تا زمان حضرت ابراهيم عليه‏السلام كه پيامبران زمان ايشان و بعد از ايشان تابع آن حضرت بودند تا زمان حضرت موسى عليه‏السلام كه تمام انبياى زمان ايشان و بعد از ايشان تابع شريعت وى بودند تا زمان حضرت عيسى عليه‏السلام كه انبياى زمان ايشان و بعد از ايشان تابع دين و شريعت وى بودند تا زمان پيامبر اسلام. اين پنج تن، پيامبران اولواالعزم و افضل پيامبران مى‏باشند⁽¹²⁾».