بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
در خطبه ى 'همام' مى خوانيم: عظم الخالق فى انفسهم، فصغر ما دونه فى اعينهم [ نهج البلاغه خطبه ى 184. ] اين خطبه كه درباره ى صفات متقين است، نشان مى دهد كه يكى از ريشه هاى تقوى، اين اصل است كه: 'آفريدگار در ديده ى آنان عظيم است'. چه كسى مى تواند در برابر امواج خروشان شهوت و غضب و حب جاه، مانند كوه بايستد؟ روشن است، كسى كه به عظمتى متصل و مربوط باشد، كه دل را مطمئن گرداند، در غير اينصورت، نمى تواند مقاومت كند. چه كسى مى تواند در برابر هزاران تمنا و هوس دلفريب، دينش را نبازد؟ آن كسى كه به عظمت الهى متصل باشد. مصداق اتم آن در زمان معاصر امام بزرگوارمان بود. ايشان وقتى رئيس جمهورى معزول و فرارى را نصيحت مى كردند، گفتند: آقاى فلانى، رياست جمهورى چيزى نيست!!؟ مثل پدرى كه فرزندش را نصيحت مى كند و او را از خاك بازى باز مى دارد. چه كسى مى تواند اينگونه قاطع حرف بزند؟ كسى كه بستگى به عظمت خدا داشته و عظمت الهى، وجودش را پر كرده باشد، در غيراينصورت، انسان سقوط خواهد كرد. فرد باتقوى، اين عظمت را مى بيند و بدان متصل مى گردد و چون نور اين عظمت را والاتر و روحبخش تر از هر نورى است مى بيند، نورهاى ضعيف در مقابل او ارزش و بهاى خود را از دست مى دهند، همانطور كه يك شمع در برابر خورشيد چيزى به حساب نمى آيد. باز در خطبه ديگر مى فرمايد: فاتقوا الله الذى انتم بعينه و نواصيكم بيده و تقلبكم فى قبضته. [ نهج البلاغه خطبه 184. ] ببينيد اميرالمومنين على عليه السلام، انسان را به كجا مى برد و چگونه او را تربيت مى كند و چه ديدگاه هاى عظيم و وسيعى را به او نشان مى دهد: تقوى پيشه كنيد و از خدا پرواكنيد، آن خدايى كه شما زيرنظر او و در پرتو عنايت او زنده هستيد و موى پيشانى و مركز حركت شما به دست اوست. بنابر سخن ديگر آن حضرت در دعاى كميل: و لا يمكن الفرار من حكومتك. كجا مى رويد كه زير پوشش عنايت ازلى نباشيد؟ آيا ممكن است انسان از حكومت و حاكميت خدا فرار كند؟ گردش و حركت شما در قبضه ى قدرت و اراده ى اوست. امام با اين ديدگاه وسيع، انسان را متصل به ابديت و قدرت بى نهايت خدا مى كند و مى فرمايد: اى انسان تو وابسته به خدا هستى. به كوچكى و ضعف خود نگاه مكن و از كوه مشكلات و انبوه دشمنان و فراوانى امكانات مخالفين نهراس، چرا؟ چون هر كس تقوى پيشه كند، بمانند آن نهر كوچكى است كه به دريا متصل شده و دريا مى شود. اى مردم باتقوى، هنگامى كه همه ى دريچه هاى مادى به سوى شما بسته شده و همه دشمنان با هم عليه شما متحد شده اند، خداوند راه نجات و خروج برايتان قرار مى دهد و در هنگامه ى تاريكى ها براى شما نور مى آفريند. واعلمو انه من يتق الله يجعل له مخرجا من الفتن و نورا من الظلم [ نهج البلاغه خطبه 182. ] اين نور از كجاست؟ اين ارشادات و اشراقات الهى است كه بر اين مردم مى تابد و آنها از ميان اين كوره راه ها و معضلات، راه مستقيم را پيدا مى كنند.