پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

و رديف نخست و دوم و سوم و... دارند. در مسابقه بزرگ و سرنوشت ساز آخرت نيز مطلب همين است.

از آنچه گفتيم روشن شد كه «سباق» به معناى مسابقه و «سبقه» به معناى هدفى است كه به سوى آن پيش مىروند و سُبْقه (بر وزن لقمه) به معناى جايزه است.

مرحوم سيد رضى ـ رضوان الله تعالى عليه ـ در ذيل همين خطبه ـ چنان كه خواهيم ديد ـ اشاره به نكته ظريفى كرده و آن اين كه چرا امام (عليه السلام) در مورد جنّت (بهشت) فرموده (والسبقة الجَنَّه) و در مورد «نار (جهنّم)» تعبير به غايت كرده و نه سبقه! آن گاه مىگويد كه اين به خاطر آن است كه سبقه، هدف مطلوبى است كه به سوى آن پيش مىروند و بهشت چنين است، ولى دوزخ هدف محبوبى نيست، بلكه سرانجامِ شومى است كه شكست خوردگان گرفتار آن مىشوند، به همين دليل امام (عليه السلام) در ميان اين دو تعبير تفاوت گذارده است.

اين سخن، با آيه شريفه (سابِقُوا اِلى مَغْفِرَة مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّة عَرْضُهَا كَعَرْضِ السَّماءِ وَ الاَْرْضِ) (1) به پيش تازيد براى رسيدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتى كه پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمين است منافاتى ندارد; زيرا تعبير به «سابقوا» به معناى «مسابقه در اين جهان نيست بلكه آماده شدن براى مسابقه در جهان ديگر است. به دليل اين كه جنّت و بهشت را هدف نهايى اين مسابقه قرار داده است. به تعبير ديگر، در اينجا، مسابقه اى است به سوى اَعمال خير و در آنجا مسابقه اى است به سوى بهشت جاويدان كه نتيجه اعمال است.

در چهارمين نكته اشاره به يكى از مهمترين توشه هاى اين سفر بزرگ و خطرناك مىكند و آن توشه توبه است. مىفرمايد: «آيا كسى نيست كه پيش از فرا رسيدن مرگش از خطاهايش توبه كند؟ آيا انسانى پيدا نمى شود كه قبل از رسيدن روز ناراحتيش عمل نيكى براى خود انجام دهد؟ (أَفَلاَ تَائِبٌ مِنْ خَطِيئَتِهِ قَبْلَ

1 ـ سوره حديد، آيه 21.