پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

بى تفاوت باشيد و يا طريق خيانت و فساد را در پيش گيريد.

اگر من همه جا حاضر نيستم خداى من همه جا حاضر و ناظر است و اين جهان همه جايش، محضر خدا است و براى انسان هاى باايمان حضور و غياب من تفاوتى نمى كند.

حضرت بعد به سراغ سومين حق مىرود و مىفرمايد: «هر وقت شما را بخوانم اجابت كنيد»; «وَ الاِْجَابَةُ حِينَ أَدْعُوكُمْ».

مانند افراد سست و ناتوان و بيمار گونه كه در اجابت دعوتها تعلّل مىورزند نباشيد.

هميشه بايد گوش به فرمان امامتان باشيد كه گاه ساعتها و لحظه ها سرنوشت ساز است و اندكى تعلّل و سستى و تأخير، ممكن است زيانهاى غير قابل جبرانى به بار آورد.

اين انضباط و گوش به فرمان بودن، بايد بر همه امّت حاكم باشد.

و در مورد چهارمين و آخرين حق مىفرمايد: «هر زمان به شما فرمان دهم، اطاعت كنيد» «وَ الطَّاعَةُ حِيْنَ آمُرُكُمْ».

ممكن است كه گروهى فراخوانى امام (عليه السلام) را پذيرا شوند و به دعوت او لبيك گويند، امّا هنگامى كه به حضور او آمدند و فرمان سخت و سنگينى كه حافظ منافع امّت است صادر شد، اطاعت نكنند. بنابراين هم اجابتِ دعوت لازم است و هم اطاعت فرمان.

بديهى است كه اين حقوق چهارگانه امام بر امّت، امورى است كه منافع آن مستقيماً به خود آنان باز مىگردد.

آنها منّتى در انجام دادن اين امور بر امام ندارند، بلكه امام بر آنها منّت دارد كه با استفاده از اين حقوق امنيت و آبادى و آزادى و افتخارات آنها را تضمين مىكند.

بعضى از شارحان نهج البلاغه در اينجا افزوده اند كه اين حقوق چهارگانه متقابل، (در هر طرف چهار حق) ، مخصوص امام عادل و منصوب از ناحيه خدا است و نه