بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
از بدن خود خارج كند». (1)و به همين دليل حضرت در ادامه سخن مىافزايد: «من در ميان شما به پا مىخيزم و فرياد مىكشم و دردمندانه از شما يارى مىطلبم، اما نه سخن مرا مىشنويد و نه از دستورم اطاعت مىكنيد، تا زمانى كه عواقب اعمالِ سوء شما ظاهر شود و (پشيمان گرديد در زمانى كه كار از كار گذشته و پشيمانى سودى ندارد).«أَقُومُ فِيكُمْ مُسْتَصْرِخاً (2) وَ أُنادِيكُمْ مُتَغَوِّثاً (3) ، فَلاَتَسْمَعُونَ لي قَوْلا، وَ لاَتُطِيعُونَ لِي أَمْراً، حَتَّى تَكَشَّفَ الاُْمُورُ عَنْ عَوَاقِبِ الْمَساءَةِ (4)».آيا چيزى دردناك تر از اين پيدا مىشود كه پيشوايى اين چنين آگاه و شجاع و عادل و پر تجربه گرفتار چنين قوم و ملّتى شود كه پيوسته خون دل بخورد و فرياد بزند، امّا گوش شنوايى نباشد!تنها در برابر اميرمؤمنان على (عليه السلام) چنين نبوده اند، بلكه تاريخ مىگويد كه نسبت به امام حسن و امام حسين (عليهما السلام) ـ فرزندان رشيد اميرالمؤمنان ـ نيز همين گونه رفتار كرده اند. بعد از واقعه خونين كربلا كه امام حسين (عليه السلام) و تمام يارانش شهيد شدند و آنچه نبايد اتفاق افتد، افتاد، مردم كوفه سخت تكان خوردند و بيدار شدند و پشيمان گشتند و به عنوان توّابين براى خونخواهى امام حسين (عليه السلام) قيام كردند امّا چه سود كه كار از كار گذشته بود و آن روز كه بايد شجاعانه اطراف نماينده امام حسين (عليه السلام) ، مسلم، را بگيرند همگى بيعت شكسته، در خانه ها پنهان شدند و سرانجام، مسلم يكّه و تنها با آنان مبارزه كرد و شهادتِ پرافتخار را بر تسليم ذلّت بار
ترجيح داد.سرانجام در آخرين جمله از اين فراز از خطبه حضرت به عنوان يك نتيجه گيرى روشن مىفرمايد:«بنابراين، نه با شما انتقام خون بى گناهى گرفته مىشود و نه با كمك شما هدف مطلوب، به دست مىآيد. فَمَا يُدْرَكُ بِكُمْ ثَارٌ، وَ لاَيُبْلَغُ بِكُمْ مَرَامٌ.»1 ـ خطبه 121.2 ـ «مستصرخ» از مادّه«صرخ» به معناى «صداى بلند و فرياد كشيدن» است و بعضى از ارباب لغت گفته اند كه به معناى «فريادى بلند»، است كه به هنگام ترس و وحشت يا مصيبت سر داده مىشود و به وسيله آن طلب يارى و كمك مىشود.3 ـ «متغوّث» از مادّه«غوث» به معناى «يارى كردن به هنگام شدائد» است. بنابراين «متغوّث» به كسى مىگويند كه در شدائد از ديگران يارى مىطلبد. اين تعبير و تعبير مستصرخ، به خوبى نشان مىدهد كه امام تا چه اندازه در برابر سستى و زبونى اهل كوفه به هنگام بروز مشكلات ناراحت بوده است.4 ـ «المساءة» مصدر از مادّه«سوء» به معناى «بدى و از دست دادن نعمت هاى مادّى يا معنوى دنيوى يا اخروى، بدنى يا غير بدنى» است.