بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
مردم فوراً بر ضدّ او مىشورند و دشمنان بر او مسلّط مىشوند و حكومتش به سرعت به باد مىرود، به همين دليل غالب حكومتهاى ظالم نيز تلاش مىكنند امور هفتگانه بالا را تا حدّى رعايت كنند!از آنچه در بالا گفته شد اين نتيجه به خوبى گرفته مىشود كه هر حكومتى كه در انجام امور فوق سستى به خرج دهد در حقيقت فلسفه وجودى خود را از دست داده است!سؤال ديگر اين كه چرا امام (عليه السلام) در ميان مؤمن و كافر در عبارت بالا تفاوت گذارده، در مورد مؤمن مىفرمايد: «يَعْمَلُ» و در مورد كافر مىفرمايد: «يَسْتَمْتِعُ»؟پاسخ اين سؤال اين است كه هدف مؤمن در زندگى دنيا بهره گيرى از مواهب زندگى و تمتّع نيست، بلكه هدف اصلى او جلب رضاى خدا و خشنودى پروردگار است، و اگر از مواهب حيات نيز بهره گيرى كند مطلوب ثانوى و تبعى او است نه اصلى، در حالى كه كافر و بى ايمان نه تنها در پى جلب رضاى خدا نيست، بلكه تنها مىخواهد از مواهب مادّى جهان بهره گيرى كند، هر چند از طريق حرام و نامشروع باشد، لذا امام (عليه السلام) مىفرمايد: «با تشكيل حكومت هر يك از اين دو به هدف خويش مىرسند، در صورتى كه اگر حكومت نباشد، همه چيز به هم مىريزد نه مؤمن عمل الهى مىتواند انجام دهد، و نه كافر زندگى آرامى خواهد داشت.مرحوم سيد رضى در پايان اين خطبه قسمتهايى از آن را به روايتى ديگر نقل مىكند كه تفاوت مختصرى با آنچه گذشت دارد. مىگويد: «در روايت ديگرى آمده است كه امام (عليه السلام) هنگامى كه «تحكيم» آنها را شنيد (اشاره به شعار لا حُكْمَ إلاّ للهِِ است) فرمود: «آرى من در انتظار حكم الهى درباره شما هستم». (حُكْمَ اللهِ أنْتَظِرُ فيْكُمْ).اين جمله ممكن است اشاره به اين باشد كه امام (عليه السلام) از سخن خود آنها اقتباس كرد و فرمود: اين كه مىگوييد حكم از آن خدا است، من انتظار اين حكم الهى را
لطفا منتظر باشید ...
