پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

الاَْهْلِ، وَ لاَيَجْمَعُهُما غَيْرُكَ).

آرى تنها خداست كه ذات پاكش از زمان و مكان منزّه است، و در عين حال احاطه به تمام مكانها و زمانها دارد، جايى به او نزديكتر از جاى ديگرى نيست، و به همين دليل هم در سفر با ماست و هم در حضر با زن و فرزندان و بستگان و دوستان ما و چه جالب است كه زمام زندگى خود را به دست كسى بسپاريم كه بر تمام شؤون زندگى ما احاطه دارد، همه جا با ماست و همه جا با افراد مورد علاقه ما.

و در آخرين جمله هاى اين دعا، دليل اين موضوع را كه هيچ كس جز خدا نمى تواند ميان اين دو حالت را جمع كند، چنين بيان مىفرمايد: «زيرا آن كس كه سرپرست بازماندگان است همسفر نتواند بود، و آن كس كه همسفر است جانشينى انسان را (در خانه و خانواده اش) نمى تواند برعهده گيرد» (لاَِنَّ الْمُسْتَخْلَفَ لاَيَكُونُ مُسْتَصْحَباً، وَالمُسْتَصْحَبُ لاَيَكُونُ مُسْتَخْلَفاً!).

آرى تمام مخلوقات مادى مكان دارند، و به همين دليل بودن آنها در يك جا مانع از بودن در جاى ديگر است، اين به خاطر محدوديت وجودى آنهاست، تنها وجود نامحدود پروردگار متعال است كه نه مكان دارد و نه جهت، نه گذشته و حال و آينده، زمين و آسمان، و دور و نزديك و درون و برون نزد او برابر است، همان گونه كه خودش فرموده (وَ هُوَ مَعَكُمْ أيْنَمَا كُنْتُمْ). (1)

«او با شماست هر جا باشد» و (فَاَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ) (2) «به هر طرف رو كنيد رو به سوى او مىكنيد».

مرحوم سيد رضى در پايان اين سخن مىگويد: «قسمت نخستين اين كلام از رسول خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) نقل شده، و اميرمؤمنان على (عليه السلام) آن را با جمله هايى فصيح و بليغ تكميل فرموده است و آن جمله ها از «لايَجْمَعُهُما غَيْرُكَ» تا پايان اين كلام مىباشد.

1 ـ سوره حديد، آيه 4.

2 ـ سوره بقره، آيه 115.