صفات مخلوقات را دارد كه در اين صورت ذات پاكش دستخوش حوادث بود، و نه مخلوقى مىتواند در جايگاه و مقام او قرار گيرد، چرا كه هيچ يك از صفات او را ندارد.

نكته:

وجودش آشكار و كُنه ذاتش پنهان است

در اين خطبه كوتاه اما پر معنى به چند محور مهم در زمينه اسماء و صفات خداوند اشاره شده است: نخست به خفاى كُنه ذات خداوند در عين ظهور وجود او در تمام عالم هستى به گونه اى كه نه هيچ كس مىتواند وجودش را انكار كند و نه احدى قدرت دارد احاطه بر كنه ذات پاكش پيدا كند.

و اين يكى از آثار نامتناهى بودن وجود مقدس اوست كه هر گاه گامى به سوى شناخت كنه ذات او از طريق خرد برداريم شعاع ذات نامحدودش فكر ما را گامها به عقب برمى گرداند و هر زمان به سوى اوج كنه صفاتش پرواز كنيم بال و پر ما مىسوزد و سقوط مىكنيم و به گفته ابن ابى الحديد معتزلى، در شعر زيبايش:

«در ذات تو اى اعجوبه جهان هستى فكر خسته و وامانده شد،

تو صاحبان انديشه را حيران ساخته اى و خردها را به هم ريخته اى،

هر زمان فكر من يك وجب به تو نزديك شود يك ميل فرار مىكند،

آرى به عقب برمى گردد و در تاريكيها غرق مىشود و راهى به پيش پيدا نمى كند (1)».

1 ـ اين اشعار در حواشى «شرح باب حادى عشر» در صفحه اول از قول «ابن ابى الحديد» آمده است.