پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

اين جهان) به دست ما مجازات شويد، اكنون كه چنين است شما انتظار بكشيد ما هم با شما انتظار مىكشيم!» (1)

در پايان اين خطبه امام (عليه السلام) به نيرنگ هاى معاويه و ساده لوحى گروهى از شاميان فريب خورده اشاره كرده، مىفرمايد: «آگاه باشيد معاويه گروهى از بيخبران گمراه را همراه خود آورده و حق را با نيرنگ و تزوير بر آنها پنهان نموده، تا آنجا كه گلوهاى خويش را آماج تيرها و شمشيرهاى مرگ ساخته اند!» (أَلاَ وَ إِنَّ مُعَاوِيَةَ قَادَ لُمَةً (2) مِنَ الْغُوَاةِ (3) وَعَمَّسَ (4) عَلَيْهِمُ الْخَبَرَ، حَتَّى جَعَلُوا نُحُورَهُمْ أَغْرَاضَ (5) الْمَنِيَّةِ);

در اين گفتار از يك سو معاويه را معرفى مىكند كه بنيان حكومتش بر فريب و نيرنگ و بهره گيرى از ساده لوحان بيخبر است، و از سوى ديگر شاميان فريب خورده لشكر او را معرفى مىنمايد كه آنها چنان گرفتار شستشوى مغزى شده اند كه حتّى حاضرند جان خود را در طريق باطل و مقاصد شوم معاويه بر باد دهند!

شايد اين جمله پاسخ به سؤالى است كه در ذهن ياران آن حضرت پيدا شده بود و آن اين كه چگونه شاميان حاضرند تا سر حدّ مرگ از مطامع مادى معاويه دفاع كنند و جان خود را بر سر اين كار نهند.

امام (عليه السلام) اين حقيقت را فاش مىكند كه قدرت معاويه بر فريب و نيرنگ و دگرگون

1 ـ سوره توبه، آيه 52.

2 ـ «لمه» از مادّه«لَمى يَلْمُو لَمْواً» به معنى برگرفتن چيزى به طور كامل است و «لمه» (به ضمّ لام و فتح ميم بدون تشديد) به معنى گروه و جماعتى از مردم است، و بعضى گفته اند: در مورد گروهى به كار مىرود كه بين سه تا ده نفر باشند، و انتخاب اين تعبير در خطبه بالا كنايه از بى اعتنايى به لشكر معاويه و ناچيز بودن آنهاست.

3 ـ «غواة» به معنى گمراهان جمع«غاوى» از ماده«غىّ» به معنى گمراه شدن است، اين واژه، گاه به معنى افراد جلف و بى سروپا نيز به كار مىرود، و در خطبه بالا تاب هر دو معنى را دارد.

4 ـ «عمّس» در اصل از ريشه«عَمْس» (بر وزن لمس) به معنى محو شدن و بى خبر ماندن و ناآگاه بودن نسبت به چيزى است، به همين جهت به شبهاى بسيار تاريك «عميس» گفته مىشود، اين تعبير در خطبه بالا اشاره به پرده پوشى معاويه، و مخفى ساختن حقايق از شاميان است.

5 ـ «اغراض» جمع«غَرَض» معانى مختلفى دارد، از جمله شوق، ملالت، تنفّر، ترس، پركردن ظرف از آب، ولى معنى اصلى و معروف آن هدفى است كه به سوى آن تير مىاندازند و در خطبه بالا منظور همين معنى است.