پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

هدف نهايى از زندگى دنيا است و به تعبيرى ديگر آنچه در بخش قبل گذشت مقدّمه اى بود براى بخش دوم، كه به هدف نهايى يعنى نيل به قرب خدا و ثوابهاى فوق العاده و پر اهميت الهى و پرهيز از عقابهاى خوفناك او اشاره مىكند.

مى فرمايد: «به خدا سوگند اگر همانند شترانى كه بچه خود را از دست داده اند ناله سر دهيد و همچون كبوتران نوحه گرى كنيد، و بمانند راهبان تارك دنيا زارى نماييد و دست از اموال و فرزندان بكشيد تا به قرب الهى و مقامات والا نزد او، و آمرزش گناهانى كه كاتبان الهى آن را ثبت كرده و رسولان او، آن را نگهدارى مىكنند، دست يابيد، (همه اينها) در برابر ثوابى كه من براى شما انتظار دارم و عقوبتى كه از آن بر شما بيمناكم بسيار كم و ناچيز است»! (فَوَاللهِ لَوْ حَنَنْتُمْ حَنِينَ (1) الْوُلَّهِ (2) الْعِجَالِ (3) وَدَعَوْتُمْ بِهَدِيلِ (4) الْحَمَامِ وَجَأَرْتُمْ جُؤَارَ (5) مُتَبَتِّلِي (6) الرُّهْبَانِ (7) وَ خَرَجْتُمْ إِلَى اللهِ مِنَ الاَْمْوَالِ وَالاَْوْلاَدِ الْتِمَاسَ الْقُرْبَةِ إِلَيْهِ فِي ارْتِفَاعِ دَرَجَة

1 ـ «حنين» در اصل به معنى دلسوزى و مهربانى و ترحّم است و معمولا در جايى گفته مىشود كه همراه با ناله دردناكى باشد و«اُستن حنّانه» به ستونى چوبى گفته شده كه در روايت آمده: پيامبر به آن تكيه مىكرد و براى مردم خطبه مىخواند; هنگامى كه منبرى براى پيامبر ساختند، حضرت روى آن منبر مىنشست و خطبه مىخواند، آن ستون از فراق پيامبر ناله كرد.

2 ـ «ولّه» جمع«واله» و«والهه» است از ماده«وَلَه» (بر وزن ولع) به معنى شدّت غم يا شادى است كه هوش را از سر مىبرد.

3 ـ «عجال» جمع«عجول» از ماده«عجله» به معنى سرعت در انجام كارى است و گاه به زنانى كه فرزند خود را از دست داده و مضطربانه ناله سر مىدهند اطلاق مىشود.

4 ـ «هديل» گاه به جوجه كبوتر و گاه به صداى كبوتر اطلاق شده است و در اصل از ماده«هدل» (بر وزن عدل) به معنى سستى يا صداى ملايم آمده است.

5 ـ «جؤار» معنى مصدرى دارد و به معنى فرياد آميخته با تضرّع و كمك خواستن است.

6 ـ «متبتّل» از ماده«تبتّل» به معنى جدا شدن و كناره گيرى كردن است و به حالت رهبانهايى كه از جامعه دورى مىگزينند و در گوشه اى به عبادت مشغول مىشوند، اطلاق مىشود و اگر به بانوى اسلام فاطمه زهرا«بتول» گفته شده، به خاطر آن است كه به حالت انقطاع رسيده بود و از نظر فضل و معرفت جدا و برتر از ديگر زنان بود و در بعضى از روايات آمده است كه «تبتّل» به معنى بلند كردن دست به درگاه خدا (هنگام تضرّع و زارى كردن) است.

7 ـ «رهبان» جمع«راهب» از ماده«رهب» (بر وزن رحم) در اصل به معنى ترسيدن است; ترسى كه آميخته با خويشتندارى باشد و«رهبانيت» به معنى شدّت تعبّد و ترك دنيا آمده است و آن بدعتى بوده كه گروهى از مسيحيان در آيين مسيح گذاردند: به اين صورت كه زنان و مردان تارك دنيا از ازدواج براى هميشه چشم مىپوشند و از فعاليت هاى اجتماعى كناره گيرى كرده و به معابدى كه نام آن«دير» است پناه مىبرند و مشغول عبادت مىشوند و در اسلام بشدّت از اين كار نهى شده است.