لطفا منتظر باشید ...
خطبه در يك نگاه
امام، در اين خطبه، مخالفان حق را به شدّت تهديد مىكند و از عزم راسخ خود نسبت به جنگ و ستيز با آنان پرده برمى دارد و آنها را از هر گونه سازش سياسى و معامله كردن بر سر حق و عدالت، مأيوس مىكند. سپس پيروان خود را با چندين اندرز و توصيه مهم براى همراهى با او در اين راه، آماده مىسازد.بعضى معتقدند كه اين، در واقع، پاسخى است به كسانى كه به آن حضرت خرده مىگرفتند كه چرا با مخالفانش، سازش نمى كند و با پرداختن رشوه و... آنها را به تسليم وانمى دارد. امام، با اين سخن، روشن مىكند كه او اهل اين گونه معاملات نيست. (1)شرح و تفسير:
سازشكار نيستم، وقت شناسم!
امام، در نخستين جمله هاى اين خطبه، عزم راسخ خود را در پيكار با مخالفان حق، آشكار مىسازد و مىفرمايد: «به جان خودم سوگند! در مبارزه با مخالفان حق و آنان كه در گمراهى غوطهورند، هيچ گونه مُجامله و مدارا نمى كنم و سستى به خرج نمى دهم; وَ لَعَمْرِي (2) ! مَا عَلَيَّ مِنْ قِتَالِ مَنْ خَالَفَ الْحَقَّ وَ خَابَطَ (3) الْغَيَّ، مِنْ إِدْهَان (4) وَلاَ إِيهَان (5).»1 ـ مفتاح السعادة فى شرح نهج البلاغه، جلد، صفحه 112.2 ـ «لَعَمرى» و«عَمْر» و«عُمْر» و «عُمُر»، به معناى «مدّت زندگى»، است و به هنگام قسم، عَمْر (به فتح عين) گفته مىشود در اينجا، «لعمرى»، مبتدأ و خبرش، محذوف است و در اصل: «لعمرى قسمى» (به عمرم سوگند ـ كه ما، در فارسى، «به جانم سوگند» مىگوئيم) است. در مجمع البحرين، در اينجا سؤالى مطرح مىكند و آن اين كه چه گونه اين جمله، در قرآن به كار رفته و به غير خداوند، سوگند ياد شده است در حالى كه قسم، تنها، به ذات پاك خداوند ياد مىشود؟ و در پاسخ مىگويد: كه اين قسم، حقيقى نيست، بلكه صورت قسم است و يا اين كه در تقدير چنين است:«بواهب عُمرى و عُمرك»; يعنى، سوگند به كسى كه عُمر و جان، به من و تو بخشيده است.3 ـ «خابط» از مادّه «خبط» به معناى «زدن» يا «زدن نامنظّم» است. اين واژه، در مورد شتر، هنگامى كه نامنظم راه مىرود، به كار مىرود.4 ـ «اِدهان» از مادّه«دهن» به معناى «روغن» گرفته شده است. بنابراين، «اِدهان»، به معناى «روغن مالى» است و به صورت كنايه، در مورد مجامله و سازشكارى به كار مىرود.5 ـ «اِيهان» از مادّه«وهن» به معناى «ضعف و سستى» است، خواه در خلقت باشد، يا در اخلاق. و «ايهان» و «توهين» به معناى «سست كردن» است.
