خطبه پنجاه و هفتم (1) - پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

خطبه پنجاه و هفتم (1)

«في صفة رجل مذموم، ثم فى فضله هو (عليه السلام)»

«اين خطبه درباره شخص نكوهيده اى است و سپس امام (عليه السلام) از صفات برجسته خود سخن مىگويد.»

خطبه در يك نگاه

در اين كه امام اين سخن را درباره چه كسى فرموده، بين شارحان نهج البلاغه گفتگوست; ولى مشهور اين است كه اين سخن درباره معاويه است.

«ابن ابى الحديد» در «شرح نهج البلاغه» خود مىنويسد: «گروهى معتقدند كه اين سخن درباره «زياد» است و گروهى ديگر آن را درباره «حجّاج» يا درباره «مغيره» مىدانند، ولى به عقيده من اين سخن درباره معاويه است چرا كه صفاتى كه در اين خطبه آمده از ويژگى هاى اوست.

سپس مىافزايد: «معاويه بسيار غذا مىخورد و صدا مىزد سفره غذا را از مقابل من برداريد، به خدا سوگند سير نشدم، هر چند خسته شدم» (2).

1 ـ سند خطبه: به گفته نويسنده «مصادر نهج البلاغه» اين سخن، مكرّر از كسانى كه قبل از «سيد رضى» مىزيسته اند از اميرمؤمنان على (عليه السلام) نقل شده است (با تفاوتهاى مختصرى). «ابراهيم ثقفى» در كتاب «الغارات» از امام باقر (عليه السلام) نقل مىكند كه على (عليه السلام) اين خطبه را بر منبر كوفه ايراد كرد و فرمود:«سيعرض عليكم سبّى...».

اين قسمت را مرحوم «كلينى» در «كافى» و «بلاذرى» در «انساب الاشراف» و «حاكم» در «مستدرك» و «شيخ الطائفه» (شيخ طوسى) در «امالى» (با تفاوت مختصرى) نقل كرده اند (مصادر نهج البلاغه، جلد 2، صفحه 33).

2 ـ شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، جلد 4، صفحه 54.