ولى گاه انگشت روى خصوصيات و جزئيات و عدد گذارده مىشود، مانند آنچه در سخن بالا آمده است; اين گونه امور جز از طريق علم پروردگار كه به پيامبرش آموخته و پيامبر آن را در اختيار على (عليه السلام) قرار داده امكان پذير نيست بى شك هيچ انسانى بدون امداد الهى قادر بر درك چنين امورى قبل از وقوعش نيست و هر جا چنين امرى يافت شود معجزه الهى خواهد بود.

سپس به سخنى از پيامبر اكرم (صلّى الله عليه وآله وسلّم) اشاره مىكند كه خطاب به على (عليه السلام) فرمود: «وَ الَّذى نَفْسى بِيِدِهِ لَوْلا اَنّى اَشْفَقُ اَنْ يَقُولَ طَوائِفٌ مِنْ اُمَّتى فيكَ ما قالَتِ النَّصارى فِى ابْنِ مَرْيَمَ لَقُلْتُ الْيَوْمَ فيكَ مَقالا لاتَمُرُّ بِمَلأ مِنَ النّاسِ اِلاّ أَخَذُوا التُّرابَ مِنْ تَحْتِ قَدَمَيْكَ لِلْبَرَكَةِ» «قسم به كسى كه جانم در دست قدرت او است اگر نمى ترسيدم از اين كه گروههايى از امّت من درباره تو همان را بگويند كه مسيحيان درباره عيسى بن مريم گفتند، امروز درباره تو سخنى مىگفتم كه از هيچ كجا نگذرى مگر اين كه مردم خاك زير پاى تو را براى تبرّك بردارند». (1)

مرحوم سيد رضى در پايان اين خطبه مىفرمايد:

«يعنى «بالنطفة» ماء النهر، و هى افصح كناية عن الماء و إن كان كثيراً جمّاً و قد اشرنا الى ذلك فيما تقدم عند مضىّ ما اشبهه» «منظور امام از نطفه (در كلام بالا) آب نهر است و اين فصيح ترين كنايه اى است كه درباره آب گفته مىشود هر چند آب فراوان و بسيار بوده باشد و نيز ما به اين سخن در گذشته (خطبه 48) ، هنگامى كه شبيه اين سخن مطرح بود اشاره كرديم.

نكته:

آيا آگاهى بر غيب ممكن است؟

شك نيست كه پيامبر اسلام (صلّى الله عليه وآله وسلّم) و امامان معصوم (صلّى الله عليه وآله وسلّم) كراراً از امور پنهانى مربوط به حال يا آينده خبر داده اند، و به تعبير ديگر داراى علم غيب بودند، قرآن

1 ـ شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، جلد 5، صفحه 4.