نكته ها - پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

حتّى گاه، پدر، فرزند را به بهانه كوچكى مىكشت و گاه پسر، پدر را و برادران، برادر را. قطع رحم، در شكل بسيار وحشتناكى، در ميان آنها حكمفرما بود.

در پايان اين سخن، با ذكر دو جمله، مفاسد معنوى و مادى اجتماع آنها را خلاصه مىفرمايد و مىگويد: «بتها، در ميان شما، برپا بود و گناهان، سراسر وجودتان را فراگرفته بود; أَلاَْصْنامُ فيكُمْ مَنْصُوبَةٌ وَ الاْثامُ بِكُمْ مَعْصُوبَةٌ».

تعبير «منصوبة» گويا، اشاره به اين نكته است كه آنها، نه تنها از بت پرستى شرم نداشتند، بلكه به آن افتخار مىكردند و در گوشه و كنار جامعه خود، بت ها را برپا داشته بودند.

معصوبة، از مادّه «عصب» (رشته اى كه استخوان ها و عضلات را به هم پيوند مىدهد) گرفته شده و در اينجا، اشاره است به انواع گناهانى مانند خونريزى و آدم كشى و قطع رحم و تجاوز به نواميس و غارت اموال و آلودگى به قمار و شراب و فحشاء و... كه تمام وجود عرب جاهلى را فرا گرفته بود.

به اين ترتيب، امام (عليه السلام) در اين جمله هاى كوتاه، اشاره به انحرافات عقيدتى و اخلاقى و مشكلات اقتصادى و عاطفى جامعه آنها كرده و انحطاط آنها را در اين چهار محور بيان مىفرمايد كه هر كدام، داستانِ مفصّل و ويژه اى دارد.

نكته ها

1 ـ دورنمايى از عصر جاهليّت

بحث درباره دوران جاهليت و مسايل مختلف مربوط به آن، از مباحثى است كه براى شناخت اسلام و عظمت پيامبر، بسيار لازم است. دانشمندان و موّرخان اسلام، سعى كردند كه تمام مسائل مربوط به آن دوران را جمع آورى كنند. ما، در شرح خطبه دوم نيز اشاراتى به اين مسأله داشتيم، ولى از آنجا كه امام (عليه السلام) در فراز