بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
صفحه‌ى 148آنچه امام (عليه السلام) در اين بخش از خطبه بيان فرموده، همان است كه از طريق علوم طبيعى ثابت شده است; زيرا ريشه هاى كوهها در زمين فرو رفته و در بسيارى از مناطق زمين، از زير به هم پيوسته اند و همچون شبكه اى اطراف زمين را گرفته و در برابر فشار درونى زمين كه از موادّ مذاب آن بر مىخيزد، مقاومت مىكند و جلوى بسيارى از زلزله ها را مىگيرد.اين همان چيزى است كه در قرآن مجيد بارها به آن اشاره شده و گاه كوهها را به منزله ميخهاى زمين شمرده (وَ الْجِبَالَ أَوْتَاداً) (1) و گاه مىفرمايد: «در زمين كوههايى افكنديم تا جلو حركات ناموزون آن را بگيرد». (وَ أَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِىَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ). (2)البتّه كوهها فوايد فراوان ديگرى نيز دارد; از جمله ذخيره آبهاست كه گاه در درون آنها به صورت چشمه ها خارج مىشود و گاه در بيرون به صورت ذخيره هاى فراوان برف است كه تدريجاً آب شده و نهرها را تشكيل مىدهد و فوائد بسيار ديگرى كه در جلد اوّل، در شرح خطبه اوّل، صفحه 79 به آن اشاره كرده ايم.سپس به امور مهمّ ديگرى براى آماده كردن زمين جهت زندگى انسانها اشاره كرده، چنين مىفرمايد: «خداوند ميان زمين و جوّ فاصله افكند، و نسيم هوا را براى ساكنان زمين آماده ساخت و تمام نيازمنديها و وسايل زندگى را براى اهل آن فراهم نمود». (وَ فَسَحَ بَيْنَ الْجَوِّ وَ بَيْنَها، وَ أَعَدَّ الْهَوَاءَ مُتَنَسَّماً (3) لِسَاكِنِهَآ، وَأَخْرَجَ إِلَيْهَا أهْلَهَا عَلَى تَمَامِ مَرَافِقِها (4)). 1. سوره نبأ، آيه 7.2. سوره نحل، آيه 15.3. «مُتنسّم» از ريشه «نسيم» گرفته شده كه به معناى وزش ملايم باد است; بنابراين، «مُتنسَّم» (به صيغه اسم مفعول) به معناى هوايى است كه شايسته تنفّس است.4. «مرافق» جمع «مرفق» (بر وزن مكتب) به معناى تمام چيزهايى است كه مورد نياز است و انسان از آنها استفاده مىكند; «مرافق» جمع «مرفق» (بر وزن محنت) نيز آمده است كه به معناى آرنج است و در خطبه بالا به همان معناى اوّل است.
لطفا منتظر باشید ...
