پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 4

‌صفحه‌ى 150

روى آن امكان نداشت و ديگر پيدايش هواست به گونه اى كه به صورت گسترده اين مادّه حياتى، در سفر و حضر، در خانه و بيرون خانه، در خواب و بيدارى، همراه و همدم او باشد.

و نيز پيدايش چشمه ها و آبها كه در همه جا در اختيار انسان بوده باشد و همچنين بارش بارانهاى حيات بخش كه تمام نقاط مرتفع و بلنديها را سيراب و قابل استفاده مىكند و در بخش آينده اين خطبه به آن اشاره مىشود.

همچنين پيدايش كوهها كه نقش بسيار مؤثّرى در حيات انسانها دارد و به يقين مىتوان گفت: «بدون آنها حيات انسانى بر صفحه زمين در مخاطره قرار خواهد گرفت» زيرا:

از يك سو، عامل موثّرى براى پيشگيرى لرزش زمين بر اثر فشار درونى است.

و از سوى دوم عامل مؤثّرى است براى پيشگيرى از ناآرامى زمين بر اثر فشار برونى كه برخاسته از جاذبه خورشيد و ماه و جزر و مدّ حاصل از آن است.

و از سوى سوّم پناهگاهى است در مقابل طوفانهايى كه همه چيز انسان را دست خوش تزلزل مىسازد.

و از سوى چهارم وسيله اى است براى متوقّف ساختن ابرها و نزول بارانها.

و از سوى پنجم عاملى است براى ذخيره كردن آبها به صورت برفهاى متراكم در سطح برونى به گونه اى كه در طول سال تدريجاً آب شود و مورد بهره بردارى قرار گيرد.

و از سوى ششم محلى است براى ذخيره آبهاى درونى كه در حفره هاى عظيم داخل آنها نهفته مىشود و به صورت چشمه ها بر دشت ها جارى مىگردد.

و از سوى هفتم مانع برخورد شديد هوا بر قشر جامد زمين است; زيرا كوهها پنجه در هوا افكنده و جوّ را همراه خود به گردش در مىآورد كه اگر صفحه زمين