2- شكست ها پل هاى پيروزى است!
هنگام بروز حوادثِ سخت، گروهى ناگهان ازهمه چيز مأيوس مىشوند، يا به فعاليت هاى خام و ناپخته دست مىزنند و اين يأس مانع مهمّى از فعّاليت هاى حساب شده آينده آنها خواهد شد; همان فعّاليت هايى كه ممكن است شكست را به پيروزى مبدّل سازد و ناكامى را به كاميابى.توجّه عميق به دو نكته اى كه امام (عليه السلام) در بالا فرمود مىتواند اين حالت منفى را برطرف سازد. نخست اين كه، از كارهاى شتاب زده و دلبستگى به آنچه مقدّمات آن فراهم نشده است بپرهيزند و ديگر اين كه، از شكست هاى مقطعى و موردى مأيوس نشوند; چرا كه مىشود با تجربه هاى شكست، پل پيروزى ساخت.اضافه بر اين، گاه الطاف خفيّه الهى شامل حال انسان مىشود و وسايل پيروزى را آماده مىسازد. در حديثى از امام اميرالمؤمنين (عليه السلام) طبق روايتى كه شيخ صدوق در امالى نقل كرده، چنين مىخوانيم كه فرمود:«كُن لِمَا لاَتَرْجُو أَرْجَى مِنْكَ لِمَا تَرْجُو; نسبت به چيزى كه اميدوار نيستى از چيزى كه اميد بدان دارى، اميدوارتر باش (نه نسبت به اوّلى مأيوس باش و نه دلبستگى به دومى داشته باش.)» سپس امام (عليه السلام) با ذكر سه مثال جالب، اين مسأله را روشن مىسازد; نخست مىفرمايد: «موسى بن عمران براى آوردن مقدارى آتش در بيابان سينا به راه افتاد، ولى خداوند با او سخن گفت و به مقام نبوّت رسيد. و ملكه سبا براى ديدار سليمان آمد، امّا به افتخار اسلام و ايمان با سليمان مفتخر شد، و ساحرانِ فرعون، به اميد تقرّب به او به مبارزه با موسى (عليه السلام) برخاستند، ولى سرانجام به موسى (عليه السلام) ايمان آوردند.» (1)1. امالى صدوق، صفحه 150، حديث 7.