پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 4

‌صفحه‌ى 57

يُبَاشِرْ قَلْبَهُ الْيَقِينُ بِأَنَّهُ لاَ نِدَّ لَكَ، وَ كَأَنَّهُ لَمْ يَسْمَعْ تَبَرُّؤالتَّابِعِينَ مِنَ الْمَتْبُوعِينَ إِذْ يَقوُلوُنَ: «تَاللهِ إِنْ كُنَّا لَفِى ضَلاَل مُبِين إِذْ نُسَوِّيكُمْ بِرَبِّ الْعَالَمِينَ»).

اين جمله ها اشاره روشنى به گمراهى گروه «مجسّمه» يا «مشبّهه» و شرك و كفر آنهاست، كه براى خدا جسم و اعضاى پيكر و دست و پا و چشم و گوش قايل بودند و به خاطر گرفتار شدن در وادى تشبيه، ذات پاك پروردگار را تا سر حدّ يك مخلوق ضعيف و ناتوان و فانى و ناپايدار تنزّل داده بودند، كه قرآن از آن - در همان آيه بالا كه در لابه لاى كلام امام آمده است - به «ضَلاَل مُبِين» (گمراهى آشكار) تعبير كرده است.

جمله «مَنْ شَبَّهَكَ بِتَبَايُنِ أَعْضَاءِ خَلْقِكَ» اشاره به اين است كه آن كس كه داراى جسم است، جسم او تركيبى از اعضاى مختلف است، كه هر كدام ابزار كارى محسوب مىشود. و تعبير به: «تَلاَحُمِ حِقَاقِ مَفَاصِلِهِمْ» اشاره به پيوندهايى است كه در ميان اعضا وجود دارد. بنابراين، اعضاى يك پيكر، هم از يكديگر جدا هستند و هم به هم پيوسته اند. و اين يكى از حكمت هاى خداوند در آفرينش مخلوقات است; كه اگر اعضاى مختلف نداشته باشند، كارايى آنها محدود مىشود و اگر از هم گسسته باشند، همكارى آنها غير ممكن مىشود. در ضمن خداوند منّان به حكمت خود، ارتباط اعضا را در زير طبقات گوشت پنهان ساخته، تا در برابر حوادث مختلف آسيب پذير نباشند. و اين، جز در عالم مخلوقات، تصوّر نمى شود و خداوند منزّه از اجزا و اعضا ونياز به جسم است.

امام (عليه السلام) مىفرمايد: اين گونه افراد نادان، در واقع گرفتار سه انحرافند: نخست اينكه، خدا را به درستى نشناختند و ديگر اينكه: به توحيد او قائل نيستند و سوم اينكه به آيات صريح قرآن گوش فرا نداده و از تعليمات اين كتاب آسمانى بيگانه اند و به همين دليل در «ضَلاَلِ مُبين» گرفتارند.